17 / 26
Το δικαίωμα του κατηγορουμένου στην εξέταση μαρτύρων κατηγορίας
104
Έτσι μάρτυρες κατηγορίας μπορούν να είναι οι συγκατηγορούμενοι, στο μέτρο
που καταθέτουν επιβαρυντικά στοιχεία για τους άλλους κατηγορουμένους
257
,
καθώς επίσης και πολιτικώς ενάγοντες
258
. Ζήτημα έχει τεθεί για τους εξ ακοής
μάρτυρες, οι οποίοι καταθέτουν γεγονότα που πληροφορήθηκαν από άλλα πρό-
σωπα. Καταρχήν, και αυτοί με αφετηρία την αυτόνομη ερμηνεία της έννοιας του
μάρτυρα είναι μάρτυρες, εφόσον η μαρτυρία τους μπορεί να αξιοποιηθεί από το
δικαστήριο ως θεμέλιο της καταδίκης του κατηγορουμένου
259
. Έχει υποστηριχθεί
μεμονωμένα και η άποψη ότι ως μάρτυρας θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόσωπο
που δεν έκανε δηλώσεις στις αρχές αλλά σε ιδιώτες, η οποία όμως δεν έχει βρει
γενικά απήχηση στη νομολογία του δικαστηρίου
260
.
Το ερώτημα εάν μάρτυρες κατηγορίας θεωρούνται και οι πραγματογνώμο-
νες έχει αποκτήσει μεγάλη σημασία, ενόψει της συνεχώς αυξανόμενης συνδρο-
μής τους για τεχνικά ζητήματα στην ποινική δίκη, μια μονοσήμαντη απάντη-
ση, ωστόσο, είναι δυσχερής λόγω του διπλού ρόλου του πραγματογνώμονα, ως
μάρτυρα και ως βοηθού του δικαστηρίου. Εν προκειμένω, το δικαστήριο χρησι-
μοποιεί ως κριτήρια την ουδετερότητα και την αντικειμενικότητα της μαρτυρί-
ας για τον διαχωρισμό μεταξύ μάρτυρα και πραγματογνώμονα. Aν υφίστανται
αμφιβολίες που ερείδονται και σε αντικειμενικά γεγονότα
261
, τότε θα μπορούσε ο
πραγματογνώμονας να θεωρηθεί μάρτυρας.
257.
Luca κατά Ιταλίας
, 27.02.2001, παρ. 41,
Ferrantelli and Santangelo κατά Ιταλίας
, 07.08.1996,
παρ. 51-52,
Damir Sibgatullin κατά Ρωσίας
, ό.π., παρ. 45,
Pichugin κατά Ρωσίας,
23.10.2012,
παρ. 198-199
, Vidgen κατά Ολλανδίας
, 10.07.2012, παρ. 42 και μάλιστα ο συμμέτοχος που
ήταν κατηγορούμενος σε άλλη δίκη
Rudnichenko κατά Ουκρανίας
, 11.07.2013, παρ. 102.
258.
Kamasinski κατά Αυστρίας
, 19.12.1989, παρ. 93.
259.
Haas κατά Γερμανίας
, 17.11.2005,
Verdam κατά Ολλανδίας
, 31.08.1999, παρ. 2.
260.
Krausbeck,
ό.π., σελ. 70-72, με εξαίρεση
F and M κατά Φινλανδίας
, 17.07.2007 και
D κατά Φιν-
λανδίας
, 07.07.2009.
261.
Bönisch κατά Αυστρίας
, 06.05.1985, παρ. 29 επ
., Brandstetter κατά Αυστρίας,
28.08.1991, παρ.
41 επ. Υπέρ της κατάφασης της ιδιότητας του μάρτυρα στην περίπτωση που ο πραγματο-
γνώμονας διαπιστώνει πραγματικά περιστατικά στη βάση των ειδικών γνώσεών του, οπό-
τε και το μόνο που τον διαφοροποιεί από τον μάρτυρα είναι η εντολή του δικαστηρίου, ενώ
υπέρ της άρνησης όταν επαναλαμβάνει κανόνες της κοινής πείρας και εξάγει μόνο συμπε-
ράσματα από τα δεδομένα.
Krausbeck,
ό.π., παρ. 80-87. Βλ. όμως και
Κωνσταντινίδης κατά
Ελλάδας
, 06.10.2016, παρ. 48, όπου ο γραφολόγος δεν θεωρήθηκε μάρτυρας, και άρα η πα-
ρουσία του δεν ήταν απαραίτητη, διότι διαφώτισε το δικαστήριο για ένα τεχνικό θέμα και
τα συμπεράσματά του αποτέλεσαν αντικείμενο αμφισβήτησης από ειδικό που είχε διορίσει
ο κατηγορούμενος.