21 / 26
Το δικαίωμα του κατηγορουμένου στην εξέταση μαρτύρων κατηγορίας
108
Εξ αυτού συνάγεται ότι το δικαίωμα αυτό νοείται ως δικαίωμα της υπεράσπι-
σης, οπότε αρκεί κατά το ΕΔΔΑ να έχει τη δυνατότητα είτε ο κατηγορούμενος
είτε ο συνήγορός του να το ασκήσει
275
. Ενώ μάλιστα αρχικά το ΕΔΔΑ δεν απέ-
κλειε καταρχήν την ενότητα του κατηγορουμένου με τον συνήγορό του για τις
ανάγκες της άσκησης του δικαιώματος αντιπαράθεσης, στο πλαίσιο γενικότε-
ρης στάθμισης μεταξύ της ανάγκης για προστασία της ασφάλειας του μάρτυ-
ρα και του δικαιώματος του κατηγορουμένου να αντιπαρατεθεί κατά πρόσωπο
με τον μάρτυρα
276
, στη συνέχεια, προχώρησε ένα βήμα περαιτέρω στην υπόθε-
ση Kamasinski και δέχθηκε ότι η συγκατάθεση του συνηγόρου στην ανάγνωση
της κατάθεσης δεσμεύει τον κατηγορούμενο ανεξαρτήτως της δικής του βουλή-
σεως
277
. Στην αντίστροφη περίπτωση που παρίστατο ο κατηγορούμενος χωρίς
συνήγορο θεωρήθηκε επαρκές ότι είχε τη δυνατότητα να εξετάσει τον μάρτυ-
ρα
278
. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, καταρχήν ο κατηγορούμενος και ο συνήγορος
αποτελούν μια ενότητα και το συνολικό πλαίσιο της υπεράσπισης είναι το κριτή-
ριο για το εάν ο κατηγορούμενος ασκεί τα δικαιώματά του. Είναι βεβαίως αλη-
θές ότι, σε κάποιες περιπτώσεις, για να ασκηθεί ουσιαστικά το δικαίωμα αντιπα-
ράθεσης απαιτείται η παρουσία και του κατηγορουμένου, οπότε το κριτήριο της
παρουσίας διαζευκτικά είτε του κατηγορουμένου είτε του συνηγόρου να μην εί-
ναι επαρκές για να διασφαλίσει την ουσιαστική άσκησή του
279
. Επειδή όμως αυτό
εξαρτάται από τις συνθήκες της κάθε περίπτωσης, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι
το ΕΔΔΑ αποφαίνεται επί συγκεκριμένων υποθέσεων που έχουν αχθεί ενώπιόν
του, και άρα η υπάρχουσα νομολογία στο θέμα αυτό δεν αποκλείει την εκδοχή
ότι ο κατηγορούμενος έχει καταρχήν δικαίωμα να είναι παρών κατά την εξέτα-
ση του μάρτυρα.
β. Ο συνήγορος
To περαιτέρω ερώτημα είναι εάν για την άσκηση του δικαιώματος αντιπαράθε-
σης είναι υποχρεωτική η συμπαράσταση συνηγόρου. Η απάντηση που έδωσε το
ΕΔΔΑ είναι ότι δεν δέχεται παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 3 δ΄ στην περίπτωση
που αναγνώστηκε μαρτυρική κατάθεση που είχε δοθεί στην προδικασία κατά
την οποία μόνο ο κατηγορούμενος ήταν παρών και έθεσε ερωτήσεις, διότι ο συ-
νήγορος σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο δεν μπορούσε να είναι παρών
280
. Είναι βε-
βαίως ορθό ότι, εν προκειμένω, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι αντισταθμίζεται η μη δυνα-
275.
Isgro κατά Ιταλίας
, 19.02.1991, παρ. 35.
276.
Doorson κατά Ολλανδίας
, 26.03.1996, παρ. 74.
277.
Kamasinski κατά Αυστρίας,
19.12.1989, παρ. 26.
278.
Isgro κατά Ιταλίας,
ό.π., παρ. 35-36.
279.
Krausbeck
, ό.π., σελ. 117-119,
Demko,
Menschenrecht auf Verteidigung, ό.π., σελ. 411-413.
280.
Isgro κατά Ιταλίας
, ό.π., παρ. 34 επ.