ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

32 / 40

572 Κ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η επίλυση των διαφορών από το Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών
2. Η αρμοδιότητα κατ’ αντιμωλία του Διεθνούς Δικαστηρίου
Η αρμοδιότητα του Δικαστηρίου διακρίνεται σε (1) αρμοδιότητα κατ’ αντιμωλία και (2)
γνωμοδοτική αρμοδιότητα. Η κατ’ αντιμωλία αρμοδιότητα ασκείται για την επίλυση δι-
αφορών μεταξύ κρατών. Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα αφορά την έκφραση γνώμης του
Δικαστηρίου επί ενός νομικού ζητήματος ύστερα από αίτηση που υποβάλλεται σ’ αυτό
από τα πολιτικά όργανα του ΟΗΕ ή κάποια από τις ειδικευμένες οργανώσεις των ΗΕ22.
2.1 Η έννοια της «διαφοράς» μεταξύ κρατών
Στην Υπόθεση Μαυρομάτη (Ελλάς κατά Ηνωμένου Βασιλείου) το Διαρκές Δικαστήριο
έκρινε ότι «διαφορά» υφίσταται όταν υπάρχει «διένεξη» ή «διαφωνία» σχετικά με
πραγματικά περιστατικά ή την ύπαρξη, ερμηνεία ή εφαρμογή ενός κανόνα δικαίου23.
Επιπλέον, στην Υπόθεση της Νοτιοδυτικής Αφρικής (Προδικαστικές Ενστάσεις) το
Δικαστήριο έκρινε ότι δεν επαρκούσε ο ισχυρισμός ενός κράτους ότι υπήρχε διαφο-
ρά ούτε ότι υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ δύο κρατών. Διαφορά υπήρχε
μόνον εάν οι απαιτήσεις ή οι ισχυρισμοί ενός των μερών συναντούσαν τη σαφή αντί-
θεση ή άρνηση του άλλου μέρους24. Στην Υπόθεση των Φερόμενων Παραβιάσεων
των Κυριαρχικών Δικαιωμάτων και Θαλασσίων Χώρων στην Καραϊβική Θάλασσα
(Νικαράγουα κατά Κολομβίας) (Προδικαστικές Ενστάσεις) το Δικαστήριο επιβεβαίωσε
ότι η ύπαρξη μιας διαφοράς αποτελεί ζήτημα αντικειμενικού προσδιορισμού, ο οποίος
πραγματοποιείται με βάση την αξιολόγηση των πραγματικών περιστατικών της υπόθε-
σης25. Ωστόσο, στις Υποθέσεις των Υποχρεώσεων που Αφορούν Διαπραγματεύσεις για
την Παύση των Πυρηνικών Εξοπλισμών και τον Πυρηνικό Αφοπλισμό το Δικαστήριο ει-
σήγαγε μία επιπλέον προϋπόθεση για την ύπαρξη διαφοράς: την επίγνωση (awareness)
εκ μέρους του εναγομένου κράτους ότι οι απόψεις του συναντούσαν την σαφή αντίθε-
ση του προσφεύγοντος (ενάγοντος) κράτους26.
22. Βλ. παρακάτω, ενότητα 7.
23. PCIJ Series A No. 2 (1924), 11.
24. South-West Africa cases (Ethiopia & Liberia v. South Africa) (Preliminary Objections), ICJ Rep.
1962, 319.
25. Alleged Violations of Sovereign Rights and Maritime Spaces in the Caribbean Sea (Nicaragua v.
Colombia), Preliminary Objections, Judgment of 17 March 2016, ICJ General List No. 155, 25 §
50.
26. Obligations Concerning Negotiations Relating to Cessation of the Nuclear Arms Race and
to Nuclear Disarmament (Marshal Islands v. India), Preliminary Objections, § 38. Obligations
Concerning Negotiations Relating to Cessation of the Nuclear Arms Race and to Nuclear
Disarmament (Marshal Islands v. Pkistan), Preliminary Objections, § 38. Obligations Concerning
Negotiations Relating to Cessation of the Nuclear Arms Race and to Nuclear Disarmament
(Marshal Islands v. United Kingdom), Preliminary Objections, § 41. Και οι τρεις
Αποφάσεις εκδόθηκαν στις 5 Οκτωβρίου 2016. Το Δικαστήριο για πρώτη φορά στην ιστορία
του (και την ιστορία του προκατόχου του Διαρκούς Δικαστηρίου) απέρριψε προσφυγή κράτους
εξαιτίας της μη-ύπαρξης διαφοράς, διότι κατά την κρίση του κανένα από τα εναγόμενα κράτη
(Ινδία, Πακιστάν και Ηνωμένο Βασίλειο) δεν είχε αντικειμενική επίγνωση ότι οι θέσεις του
σχετικά με την υποχρέωση διαπραγματεύσεων για τον πυρηνικό αφοπλισμό με βάση το εθιμικό
1112
1113