76 / 82
Χ. ΜΑΣΤΡΟΚΩΣΤΑΣ
491
Εκούσια έξοδος εταίρου
Άρθρο 261
Η έννοια του σπουδαίου λόγου της παραγράφου 3 του άρθρου 261 δεν ταυτίζεται υποχρεωτι-
κά με την έννοια του σπουδαίου λόγου του άρθρου 259 § 1 εδ. δ΄ ν. 4072/2012. Ο σπουδαίος
λόγος του άρθρου 259 § 1 εδ. δ΄, που δικαιολογεί τη δικαστική λύση της εταιρίας και τον απο-
κλεισμό του εταίρου από την εταιρία (άρθρο 263) (βλ. και π.κ., άρθρο 263, αρ. 5-6) πρέπει «να
έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σημαντικές επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία της εταιρίας, ώστε
στο άμεσο μέλλον να είναι δυσβάστακτη για τους εταίρους η συνέχισή της
69
, ενώ ο σπουδαί-
ος λόγος του άρθρου 261 § 3, στοιχειοθετείται, όταν καθίσταται δυσβάστακτη, για τον εταίρο,
η συνέχιση της συμμετοχής του στην εταιρία. Δικαιολογεί δηλαδή ο σπουδαίος λόγος εξόδου
την ενέργεια του εταίρου να διακόψει ο ίδιος την εταιρική του σχέση, λαμβανομένων υπ’ όψιν
των προσωπικών του αναγκών και περιστάσεων, οι οποίες όμως αξιολογούνται αντικειμενικά,
χωρίς να σταθμίζεται το συμφέρον της εταιρίας και οι τυχόν επιπτώσεις της αποχώρησης του
εταίρου στη λειτουργία της
70
. Για παράδειγμα, η διαφωνία εταίρου για τον τρόπο λειτουργίας
της επιχείρησης, η οποία δεν επηρεάζει την κερδοφορία της εταιρίας, μπορεί να αποτελέσει
σπουδαίο λόγο που δικαιολογεί την έξοδό του από την εταιρία
71
.
ii. Η συνέπεια της έλλειψης «σπουδαίου λόγου»
Αν δεν υπάρχει σπουδαίος λόγος, ο εξελθών εταίρος χάνει το δικαίωμά του στην απόδο-
ση της αξίας της εταιρικής του συμμετοχής (άρθρο 261 § 3 εδ. β΄), με αποτέλεσμα να χάνει
την περιουσία που επένδυσε στην εταιρία, η οποία επωφελείται και καρπούται την εισφο-
ρά του, και όταν η έξοδος δεν της προκάλεσε ζημία. Η ρυθμιστική ορθότητα της διάταξης αμ-
φισβητείται, διότι ο εταίρος, ασκών το δικαίωμα εξόδου, δεν παραβιάζει την εταιρική σύμ-
βαση, αφού η ύπαρξη σπουδαίου λόγου δεν είναι προϋπόθεση της εξόδου από την εται-
ρία. Αποδίδεται στην απώλεια του δικαιώματος στην αξία της εταιρικής συμμετοχής ο χαρα-
κτήρας ιδιωτικής ποινής που επιβάλλεται υπέρ της εταιρίας
72
, ακόμη και όταν ο εταίρος που
εξήλθε πίστευε καλόπιστα ότι υπήρχε σπουδαίος λόγος που δικαιολογούσε την έξοδο, και
χωρίς από την έξοδο να έχει προκληθεί ζημία στην εταιρία. Κατ’ άλλη άποψη, η απώλεια της
αξίωσης συμμετοχής, παρουσιάζει αναλογία προς την ποινική ρήτρα
73
, επειδή ο εξερχόμενος
χάνει πλήρως την αξίωσή του αυτή. Κατά παραλλαγή της θέσης αυτής, η κατάπτωση του πο-
σού της συνολικής αξίας της συμμετοχής του εξερχομένου υπέρ της εταιρίας συνιστά υπέρ-
μετρη ποινή, εφόσον η αξία της εταιρικής συμμετοχής είναι ιδιαίτερα μεγάλη, οπότε στην πε-
ρίπτωση αυτή μπορεί να μειωθεί, με αναλογική εφαρμογή του άρθρου 409 ΑΚ
74
.
69. ΜΠρΘεσ 4842/2013 ΧρΙΔ 2013,614, παρατ.
Γεροντίδη Ι.
(σ. 616)· ΜΠρΚαρδ 22/2014 ΔΕΕ 2014,682·
ΕιρΑθ 309/2014 ΧρΙΔ 2014,689· ΕιρΒέροιας 83/2014 ΧρΙΔ 2014,689, παρατ.
Γεροντίδη Ι.
·
Κατσάς Θ.
,
ό.π., IV.B.3, σ. 293·
Μούζουλας Σ.
, ΔικΕΠΕ (1994), άρθρο 44, αρ. 38-39.
70.
Γεροντίδης Ι.,
ΧρΙΔ 2013, σ. 616, ό.π.·
Ψυχομάνης Σπ.,
ΔικΕμπΕταιρ, αρ. 325, 106.
71.
Παμπούκης Κ.
, ΕπισκΕΔ 2013,492, ΙΙΙ.1, σημ. υπό την ΜΠρΘεσ 4842/2013.
72.
Καλαμπούκα Κ.,
Η κινητικότητα των μελών μίας οικογενειακής επιχείρησης, σε, Σύγχρονα ζητήματα της
οικογενειακής επιχείρησης, ΣΕΕ, 2016, σ. 261, 270·
Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη Ε.,
ό.π.,
3.Β.ΙΙ, σ. 203. Βλ.
την Αιτιολογική Έκθεση του ν. 4072/2012, Μέρος 7ο , Κεφ. Α΄, Ο.Ε., άρθρο 261, « η απώλεια της εταιρι-
κής μερίδας αποτελεί αντικίνητρο για την άσκηση αβασίμων ή καταχρηστικών δηλώσεων εξόδου». Έτσι
και η
Αλεξανδρίδου Ελ.,
ΔικΕμπΕταιρ, Μέρος Β΄, § 24.IV.2, αρ. 15, σ. 130, θεωρώντας ότι έτσι προστα-
τεύεται το συμφέρον της εταιρίας.
73.
Κατσάς Θ.,
ό.π., ΙΙ.Β.6.2, σ. 272.
74.
Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη Ε.,
ό.π.
32
33