ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

213

§ 26.– ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ

ΑΠΟΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ

Η κρατική εξουσία μπορεί να οργανώνεται με βάση δύο συστήματα: 1) το σύστη-

μα της συγκέντρωσης και 2) το σύστημα της αποσυγκέντρωσης.

1. Τ ο σ ύ σ τ η μ α τ η ς σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς .– Κατά το σύστημα της συγκέ-

ντρωσης υπό την ευρεία έννοια (centralisation, Zentralisation) η κρατική εξου-

σία επιφυλάσσεται στο «νομικό πρόσωπο» του κράτους και ασκείται με όργα-

νά του. Το σύστημα αυτό διακρίνεται στο σύστημα της συγκέντρωσης υπό τη

στενή έννοια (concentration, Konzentration) και το σύστημα της αποκέντρωσης

(deconcentration, Dekonzetration). Κατά το σύστημα της συγκέντρωσης υπό τη

στενή έννοια η κρατική εξουσία ασκείται με κεντρικά όργανα, δηλαδή με όργανα

που έχουν αρμοδιότητα σ’ όλη την Επικράτεια. Αντίθετα, κατά το σύστημα της

αποκέντρωσης η κρατική εξουσία ασκείται με περιφερειακά όργανα, δηλαδή με

όργανα που έχουν αρμοδιότητα μόνο σ’ ένα τμήμα της Επικράτειας. Το σύστη-

μα της αποκέντρωσης εφαρμόζεται κυρίως για την οργάνωση της εκτελεστικής

λειτουργίας (δημόσιας διοίκησης). Η διοικητική αποκέντρωση μπορεί να ορι-

στεί απλούστερα ως η διεκπεραίωση των περιφερειακών διοικητικών υποθέσε-

ων από κρατικά περιφερειακά όργανα. Ουσιώδες εννοιολογικό στοιχείο της απο-

κέντρωσης αυτής είναι η μεταβίβαση α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ώ ν αρμοδιοτήτων, που

αναφέρονται στη διαχείριση των περιφερειακών διοικητικών υποθέσεων, στα πε-

ριφερειακά όργανα. Αντίθετα, η ανάθεση οποιασδήποτε σχετικής μη αποφασι-

στικής αρμοδιότητας στα περιφερειακά όργανα (π.χ. συμβουλευτικής ή εκτελε-

στικής) δεν αποτελεί εφαρμογή του συστήματος της αποκέντρωσης. Το σύστημα

της συγκέντρωσης με την στενή έννοια δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κανένα με-

γάλο σύγχρονο κράτος. Η λειτουργία ενός τέτοιου κράτους είναι αδύνατη χωρίς

την εφαρμογή και του συστήματος της αποκέντρωσης και ιδίως της διοικητικής.

2. Τ ο σ ύ σ τ η μ α τ η ς α π ο σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς .– Κατά το σύστημα της απο-

συγκέντρωσης (décentralisation, Dezentralisation) κρατική εξουσία μεταβιβάζε-

ται από το κράτος ιδίως σε αυτοτελή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και

ασκείται με όργανά τους

. Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται για την οργάνωση και

1. Εν προκειμένω επικρατεί στην ελληνική επιστήμη και ορολογική και εννοιολογική σύγ-

χυση. Αυτή μεταφράζει το γαλλικό όρο «décentralisation» με τον όρο «αποκέντρωση υπό

την ευρεία έννοια», στην οποία κατατάσσει, ακολουθώντας την παλαιότερη γερμανική θε-

ωρία, την «αποκέντρωση υπό τη στενή έννοια» (déconcentration) και την τοπική αυτοδιοί-

κηση. Η έριδα για την απόδοση των όρων «décentralisation» και «déconcentration» είναι

αδικαιολόγητη, γιατί οι όροι αυτοί είναι ετυμολογικά ταυτόσημοι. Σε κάθε περίπτωση, η έρι-

δα αυτή έπρεπε να παύσει μετά τη χρησιμοποίηση του όρου «αποκέντρωση» με την έννοια

της «déconcentration» από τα Συντ. του 1925 (άρθρ. 104), του 1927 (άρθρ. 108) και του 1952

(άρθρ. 99). Με την ίδια έννοια χρησιμοποιεί τον όρο «αποκεντρωτικό σύστημα» η διάταξη