ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Η συγκέντρωση και η αποσυγκέντρωση της κρατικής εξουσίας

214

των τριών λειτουργιών του κράτους. Ειδικότερα, το σύστημα εμφανίζεται στα

σύγχρονα κράτη με τρεις μορφές: το ομοσπονδιακό σύστημα, την περιφερειακή

αυτονομία και την αυτοδιοίκηση και ιδίως την τοπική. Το ομοσπονδιακό σύστημα

αποτελεί την ευρύτερη εφαρμογή του συστήματος της αποσυγκέντρωσης. Πράγ-

ματι, το ομοσπονδιακό σύστημα συνιστά αποσυγκέντρωση ολόκληρης της κρα-

τικής εξουσίας: η νομοθετική, η εκτελεστική και η δικαστική λειτουργία κατανέ-

μονται μεταξύ του ομοσπονδιακού (κεντρικού) κράτους και των κρατών - μελών

του, υπέρ των οποίων μιλεί και το τεκμήριο της αρμοδιότητας

Κατά το σύστημα της περιφερειακής αυτονομίας το κράτος διαιρείται σ’ ευρύτε-

ρους τοπικούς οργανισμούς (περιφέρειες), οι οποίοι έχουν το δικαίωμα της αυ-

τονομίας στα πλαίσια του Συντάγματος αυτού. Πρόκειται για μια αποσυγκέντρω-

ση ιδίως της νομοθετικής και της εκτελεστικής λειτουργίας, η οποία είναι ανάλο-

γη εκείνης των κρατών - μελών του ομοσπονδιακού κράτους. Η περιφερειακή αυ-

τονομία καθιερώνεται από τα ισχύοντα Συντάγματα της Ιταλίας (άρθρ. 115-119)

και της Ισπανίας (άρθρ. 2 και 143-158), οι οποίες είναι ενιαία κράτη. Το Σύνταγ-

μα της δεύτερης Χώρας

καθιερώνει και τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ των περι-

φερειών (αυτόνομων κοινοτήτων) και κατά του κράτους. Η νομική θέση των αυ-

τόνομων ιταλικών και ισπανικών περιφερειών είναι περίπου η ίδια μ’ εκείνη των

κρατών - μελών του ομοσπονδιακού κράτους. Πράγματι, και οι περιφέρειες αυ-

τές έχουν κατ’ αρχήν, όπως και εκείνα, το δικαίωμα της αυτοοργάνωσης και της

αυτοκυβέρνησης. Οι ισπανικές περιφέρειες συμμετέχουν μάλιστα, κατ’ αντίθεση

με τις ιταλικές περιφέρειες και τις ομόσπονδες Χώρες της Αυστρίας (άρθρ. 82 §

1 Συντ.), σύμφωνα με το άρθρο 152 § 1 υποπαρ. 2 του Συντάγματος, και στην

άσκηση της δικαστικής λειτουργίας. Έτσι η περιφερειακή αυτονομία αντιστοιχεί

κατά βάση στο ομοσπονδιακό σύστημα

.- Αξιοσημείωτη είναι εν προκειμένω και

η πρόσφατη αναθεώρηση του γαλλικού Συντάγματος. Ειδικότερα, με το συνταγ-

του άρθρου 101 § 1 του ισχύοντος Συντ. Μετά από μια τέτοια συνταγματική χρήση του όρου

«αποκέντρωση» ο όρος «αποσυγκέντρωση» θα έπρεπε και πρέπει να χρησιμοποιείται με την

έννοια της «décentralisation». Σοβαρότερο είναι, πάντως, το θεωρητικό λάθος της ελληνικής

θεωρίας, η οποία ενέταξε στην ίδια έννοια («αποκέντρωση υπό την ευρεία έννοια») δύο δι-

αμετρικά αντίθετα συστήματα οργάνωσης, δηλαδή την αποκέντρωση (déconcentration) που

αποτελεί μια μορφή της «centralisation» και της αυτοδιοίκησης που αποτελεί μια μορφή της

«décentralisation».

2. Βλ. παραπάνω, σ. 170 επ.

3. Άρθρ. 149 § 3: «Όσα θέματα το Σύνταγμα αυτό δεν αναθέτει ρητά στο κράτος, μπορούν ν’ ανή-

κουν στις Αυτόνομες Κοινότητες σύμφωνα με τα Καταστατικά τους. Η αρμοδιότητα στα θέμα-

τα, τα οποία δεν αναφέρονται στα Καταστατικά της Αυτονομίας, ανήκει στο Κράτος, οι κανόνες

του οποίου σε περίπτωση σύγκρουσης με τους κανόνες των Αυτόνομων Κοινοτήτων, θα υπε-

ρισχύουν σ’ όλα τα θέματα, τα οποία δεν ανήκουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Αυτό-

νομων Κοινοτήτων. Το κρατικό δίκαιο συμπληρώνει σε κάθε περίπτωση το δίκαιο των Αυτό-

νομων Κοινοτήτων».

4. Βλ. παραπάνω, σ. 162 επ.- Βλ. και

Κοja

, op. cit., σ. 381 επ.·

Ρernthaler

, op. cit., σ. 306.