ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Η συγκέντρωση και η αποσυγκέντρωση της κρατικής εξουσίας

216

άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Dezentralisation). Η διάκριση αυτή

είναι κατ’ αρχήν ορθή ενόψει της φύσης της αποσυγκεντρωμένης δημόσιας δι-

οίκησης ως παραχωρούμενης από το κράτος και ασκούμενης κάτω από την επο-

πτεία του. Επίσης ορθά κατατάσσεται η τοπική αυτοδιοίκηση στην έμμεση κρα-

τική διοίκηση. Δεν είναι όμως ορθή η άποψη, κατά την οποία η έμμεση κρατι-

κή διοίκηση ταυτίζεται με την αυτοδιοίκηση. Γιατί η αυτοδιοίκηση είναι δυνα-

τή μόνο σ’ εκείνα τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία έχουν μέλη,

δηλαδή αντιστοιχούν στα σωματεία του αστικού δικαίου (Körperschaften des

öffentlichen Rechts), και όχι και στα ιδρύματα δημοσίου δικαίου (Anstalten και

Stiftungen des öffentlichen Rechts).

Η τοπική αυτοδιοίκηση κατοχυρώνεται από τα ισχύοντα Συντάγματα πολλών δη-

μοκρατικών κρατών

. Διατάξεις περί τοπικής διοίκησης περιλαμβάνουν και τα

ισχύοντα Συντάγματα των σοσιαλιστικών κρατών

κατά το πρότυπο των Συνταγ-

μάτων των πρώην σοσιαλιστικών κρατών και ιδίως της Σοβιετικής Ένωσης. Το

σύστημα όμως τοπικής διοίκησης, το οποίο καθιερωνόταν και καθιερώνεται από

τα Συντάγματα αυτά, είναι ουσιωδώς διαφορετικό από το σύστημα τοπικής αυτο-

διοίκησης των δημοκρατικών κρατών. Πράγματι, η κρατική εξουσία οργανώνε-

ται σύμφωνα με την μαρξιστική Πολιτειολογία με βάση την αρχή του δημοκρατι-

κού συγκεντρωτισμού

, η οποία είναι διαμετρικά αντίθετη με την αρχή της απο-

συγκέντρωσης της δημοκρατικής Πολιτειολογίας. Ειδικότερα, όλα τα ουσιώδη χα-

ρακτηριστικά γνωρίσματα της τοπικής αυτοδιοίκησης των δημοκρατικών χωρών,

που εξετάζονται στην επόμενη παράγραφο, με την εξαίρεση του αιρετού των το-

πικών οργάνων, είναι τελείως ασυμβίβαστη με την αρχή του δημοκρατικού συ-

γκεντρωτισμού. Ασυμβίβαστοι με την εν λόγω αρχή είναι ιδίως η αυτοτέλεια των

τοπικών οργανισμών και ο περιορισμός της κρατικής εποπτείας σε έλεγχο νομι-

μότητας, ο οποίος συνάγεται από αυτή. Η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτι-

σμού δεν αποκλείει μόνο το θεσμό της τοπικής αυτοδιοίκησης των δημοκρατικών

κρατών, αλλά και τις δύο άλλες μορφές του συστήματος της αποσυγκέντρωσης

(ομοσπονδιακό σύστημα και περιφερειακή αυτονομία)

. Το σύστημα της τοπικής

8. Π.χ. άρθρο 116 Συντ. Αυστρίας, 162 Συντ. Βελγίου, 2 § 1 και 135-146 Συντ. Βουλγαρίας, 34

και 72 § 3 Συντ. Γαλλίας, 28 § 2 Συντ. Γερμανίας, 82 Συντ. Δανίας, 50 § 1 Συντ. Ελβετίας, 102

Συντ. Ελλάδος που κατοχυρώνει με το άρθρο 101 και τη διοικητική αποκέντρωση, 114 και

128 Συντ. Ιταλίας, 137 Συντ. Ισπανίας, 128-131 Συντ. Κροατίας, 107 και 108 Συντ. Λουξεμ-

βούργου, 123-132 Συντ. Ολλανδίας, 237-254 Συντ. Πορτογαλίας, 130-133 Συντ. Ρωσίας και

138-144 Συντ. Σλοβενίας.

9. Άρθρ. 95-122 Συντ. Κίνας, 118-125 Συντ. Βιετνάμ, 131-145 Συντ. Βόρειας Κορέας και 103-119

Συντ. Κούβας.

10. Βλ. παραπάνω, σ. 210 επ.

11. Η Σοβιετική Ένωση, η Γιουγκοσλαβία και η Τσεχοσλοβακία υιοθέτησαν το ομοσπονδιακό σύ-

στημα -οι δύο πρώτες χώρες μάλιστα και τη θεωρία περί του διαιρετού της κυριαρχίας (βλ.

παραπάνω, σ. 162 επ.)– προφανώς για τη διευκόλυνση της ίδρυσης ή διατήρησης των πο-

λυεθνικών αυτών κρατών. Την επιτυχία του ομοσπονδιακού συστήματος στις χώρες αυτές