ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Τα συστήματα της συγκέντρωσης και αποσυγκέντρωσης της κρατικής εξουσίας γενικά

215

ματικό νόμο της 28ης Μαρτίου 2003 προστέθηκε στο άρθρ. 1 νέα διάταξη, που

καθιερώνει το σύστημα της αποσυγκέντρωσης (η οργάνωση της Γαλλίας «είναι

αποσυγκεντρωτική») και η οποία, μετά την αναθεώρηση του άρθρου αυτού με

το συνταγματικό νόμο της 4ης Αυγούστου 1995, αποτελεί την τρίτη παράγραφό

του. Εξάλλου, με τον ίδιο συνταγματικό νόμο (2003) προστέθηκαν οι «περιφέρει-

ες» στους τοπικούς οργανισμούς (άρθρ. 72 § 1)· κατοχυρώθηκε και «μια κανονι-

στική εξουσία των τοπικών οργανισμών για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους,

υπό τους όρους που προβλέπονται από το νόμο» (άρθρ. 72 § 3)· και προστέθη-

κε στο άρθρ. 72 (§ 4) διάταξη, η οποία επιτρέπει στους τοπικούς οργανισμούς ή

στις ενώσεις τους, υπό τους όρους του οργανικού νόμου και με την εξαίρεση των

ουσιωδών προϋποθέσεων άσκησης μιας ατομικής ελευθερίας ή ενός συνταγματι-

κού δικαιώματος, «ν’ αποκλίνουν, εφόσον, ανάλογα με την περίπτωση, ο νόμος

ή το διάταγμα το προβλέπει, με δοκιμή και για ένα περιορισμένο αντικείμενο και

διάρκεια, από τις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις που διέπουν την άσκη-

ση των αρμοδιοτήτων τους».

Η τρίτη μορφή αποσυγκέντρωσης είναι η αυτοδιοίκηση και ιδίως η τοπική. Πρό-

κειται, σύμφωνα με τη διδασκαλία του G. Jellinek

, για την «αποσυγκέντρωση

με αυτοδιοίκηση» («Dezentralisation durch Selbstverwaltung»). Η αυτοδιοίκηση

αποτελεί κατ’ αρχήν αποσυγκέντρωση μόνο της εκτελεστικής λειτουργίας. Η τοπι-

κή αυτοδιοίκηση είναι η κρατούσα μορφή αποσυγκέντρωσης. Η διαφορά μετα-

ξύ των φορέων και των τριών μορφών αποσυγκέντρωσης (ομόσπονδων κρατών,

αυτόνομων και αυτοδιοικούμενων τοπικών οργανισμών) είναι μόνο π ο σ ο τ ι -

κ ή και όχι π ο ι ο τ ι κ ή · αυτή υπάρχει στην έκταση των αρμοδιοτήτων τους, οι

οποίες παραχωρούνται σ’ αυτούς πάντοτε από το Σύνταγμα του ομοσπονδιακού

ή του ενιαίου κράτους

. Πρέπει να προσθέσω, ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μαζί με

τη διοικητική αποκέντρωση αποτελούν τις βάσεις της διοικητικής οργάνωσης του

σύγχρονου δημοκρατικού κράτους

Στη σύγχρονη γερμανική επιστήμη επικράτησε η διάκριση της δημόσιας διοίκη-

σης σε ά μ ε σ η κρατική διοίκηση (unmittelbare Staatsverwaltung) και έ μ μ ε -

σ η κρατική διοίκηση (mittelbare Staatsverwaltung). Ως άμεση κρατική διοίκη-

ση θεωρείται η δημόσια διοίκηση που ασκείται με όργανα του «νομικού προ-

σώπου» του κράτους (Zentralisation), ενώ έμμεση είναι εκείνη που ασκείται από

5. Allgemeine Staatslehre, σ. 637 επ.

6. Βλ. παραπάνω, σ. 120 επ.·

Ρernthaler

, op. cit., σ. 296.

7. Η γαλλική θεωρία (

Favoreu

, op. cit., σ. 377-459) ονομάζει τις τρεις προεκτιθέμενες μορφές

αποσυγκέντρωσης ως «κάθετη διαίρεση της εξουσίας» («la division verticale du pouvoir»),

διακρίνοντας τρεις αντίστοιχες μορφές κράτους: το ομοσπονδιακό κράτος, το «περιφερεια-

κό κράτος» («l’ État regional») και το «ενιαίο αποσυγκεντρωτικό κράτος» («l’ État unitaire

décentralisé»). Η κάθετη διαίρεση της εξουσίας διακρίνεται από την «οριζόντια διαίρεση της

εξουσίας» («la division horizontale du pouvoir») (βλ. το ίδιο έργο, σ. 328 επ.), δηλαδή την

κλασική διάκριση των λειτουργιών.