ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ

Ευρωπαϊκή Ένωση και Εκπαιδευτική Πολιτική

νία, την Ιταλία και την Ελλάδα και αποτελεί την πρώτη και μεγάλης σημασίας

τροποποίηση της συνθήκης για την ίδρυση της ΕΟΚ.

Η ενιαία ευρωπαϊκή πράξη αναθεωρεί τη συνθήκη της Ρώμης για να προω-

θήσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

και να υλοποιήσει την εσωτερική αγορά

της. Τροποποιεί τους κανόνες λειτουργίας των ευρωπαϊκών οργάνων και δι-

ευρύνει τις κοινοτικές αρμοδιότητες, ιδίως στους τομείς της έρευνας και της

ανάπτυξης του περιβάλλοντος και της εξωτερικής πολιτικής (Μούσης, 2003).

Ωστόσο, οι στόχοι αυτοί ήταν δύσκολα πραγματοποιήσιμοι σύμφωνα κατά

τις υφιστάμενες συνθήκες, ιδίως λόγω της διαδικασίας λήψης αποφάσεων

εντός του Συμβουλίου, όπου ήταν απαραίτητη η ομοφωνία για την εναρμόνι-

ση των νομοθεσιών.

ση της λειτουργίας της και, αφετέρου, μία επιτροπή για την Ευρώπη των πολιτών, γνωστή

ως «Επιτροπή Adonnino». Η Επιτροπή στην έκθεσή της προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του

Μαρτίου 1985, πρότεινε τη σύγκληση «Διάσκεψης των Αντιπροσώπων των Κυβερνήσεων

των κρατών μελών που θα διαπραγματευθεί σχέδιο Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Με την πρόταση αυτή διαφώνησαν η Μ. Βρετανία, η Ελλάδα και η Δανία (Πασσάς, 1988).

11. Η πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε. Ε.), όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, ξεκίνησε το

1952 με την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ). Ιδρυτικά

μέλη ήταν το Βέλγιο, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες.

Σκοπός τους ήταν να πάψουν τα κράτη να ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα στους πόρους

που διαδραμάτισαν ζωτικό ρόλο στους παγκόσμιους πολέμους – δηλ. τον άνθρακα και

το χάλυβα – ούτως ώστε να διασφαλιστεί διαρκής ειρήνη. Λίγα χρόνια μετά την πρώτη

τους επιτυχία, οι χώρες αυτές αποφάσισαν να προβούν στην ολοκλήρωση άλλων τομέων

της οικονομίας τους, όπως η γεωργία, με στόχο την άρση των εμπορικών φραγμών και τη

δημιουργία κοινής αγοράς. Το 1958 δημιούργησαν την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα

(ΕΟΚ) και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ). Το 1967 τα όργανα

των τριών αυτών κοινοτήτων συγχωνεύθηκαν. Με την πάροδο του χρόνου και άλλες χώ-

ρες της Ευρώπης εντάχθηκαν στις τότε Ευρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΚ) –ή στην Ευρωπαϊκή

Ένωση (Ε.Ε.), όπως καλείται μετά τη Συνθήκη τουΜάαστριχ (1993)– έπειτα από διάφορους

γύρους ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η Συνθήκη της Λισσαβόνας, η οποία είναι περισ-

σότερο τροποποιητική παρά συνταγματική συνθήκη, τέθηκε σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου

2009. Τροποποιεί τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Συνθήκη του Μάαστριχ) και τη

Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (Συνθήκη της Ρώμης). Καθορίζει ένα

νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο αποσκοπεί στην ενίσχυση της δημοκρατίας, της διαφάνειας

και της αποτελεσματικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, επιδιώκει να καταστήσει

τη δράση της Ε.Ε. πιο συνεκτική και ορατή στην παγκόσμια σκηνή. Σε αυτό το πλαίσιο,

ολοκλήρωση σημαίνει ότι οι χώρες λαμβάνουν κοινές αποφάσεις για πολλά θέματα εγκρί-

νοντας “πολιτικές” που καλύπτουν ένα ευρύτερο πεδίο, από τη γεωργία ως τον πολιτισμό,

από θέματα καταναλωτών μέχρι τον ανταγωνισμό και από το περιβάλλον και την ενέργεια

ως τις μεταφορές και το εμπόριο. Αν και, επίσημα, η ενιαία αγορά έπρεπε να είχε ολοκλη-

ρωθεί στα τέλη του 1992, απαιτείται ακόμη σημαντική πρόοδος σε ορισμένους τομείς –για

παράδειγμα, απαιτείται η δημιουργία μιας πραγματικά ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτι-

κών υπηρεσιών βλ. Στεφάνου Κ., Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση Ι, Σάκκουλας, 2002.