Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΥΣΦΗΜΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΥΣΦΗΜΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ

104

μπλακεί κανείς απ’ αυτό το ζήτημα, ποια χρησιμότητα μπορεί να έχει για το Ποινικό

Δίκαιο η αυτοπροσβολή της τιμής ενός ατόμου, δηλαδή ένα «οιονεί αυτομαστίγωμά»

του; Με δεδομένη λοιπόν την άποψη της επιστήμης ότι κάθε εγκληματική πράξη στον

χώρο του ποινικού δικαίου είναι πράξη ή παράλειψη προς τρίτον, και μάλιστα ενέρ-

γεια όχι απλώς εξωτερικευμένη, αλλά και με σημείο αναφοράς το κοινωνικό περι-

βάλλον του

238

, προς τι αυτή η συζήτηση, όσον αναφορά τουλάχιστον το ποινικό ενδι-

αφέρον της, γι’ αυτόν τον τρόπο μείωσης της τιμής και της υπόληψης;

Εδώ είναι σαφές ότι έστω κι αν πρόκειται για πράξη αυτοπροσβολής της τιμής του

συγκεκριμένου ατόμου, η πράξη αυτή μπορεί να ενδιαφέρει ποινικά, μόνο εφόσον

εντάσσεται στο πλαίσιο μίας

αντικοινωνικής συμπεριφοράς

239

. Η αντικοινωνική αυ-

τή συμπεριφορά μπορεί να είναι είτε

αξιόποινη είτε κοινωνικοηθικά καταδικαστέα.

Ας πάρουμε για παράδειγμα μία συμπεριφορά, που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν αξι-

όποινη πράξη, σήμερα όμως πλέον όχι: τη μοιχεία

240

. Έστω ότι ο Α συνελάμβανε τον

Β να μοιχεύεται με τη γυναίκα του και τον κατήγγειλε γι’ αυτή του την πράξη, ο δε

Β σε αντιπερισπασμό μήνυε τον Α για συκοφαντική δυσφήμηση, ισχυριζόμενος δή-

θεν ότι όσα λέει γι’ αυτόν ο Α είναι ψευδή και συκοφαντικά. Είναι σαφές ότι η μείω-

ση της τιμής του Β λαμβάνει χώρα αυτομάτως, λόγω της μοιχείας του με τη σύζυγο

του Α, η μείωση όμως αυτή θα λάμβανε μεγαλύτερη διάσταση στον κοινωνικό του

περίγυρο, αφής στιγμής θα είχε αυτός την «φαεινή» ιδέα να επιτεθεί επιπλέον στον

Α, μηνύοντάς τον για δήθεν συκοφαντική δυσφήμησή δική του. Η επιθετική του αυ-

τή ενέργεια θα είχε ως συνέπεια να βρεθεί υπό διττή έννοια υπόλογος (εννοείται πριν

την κατάργηση του σχετικού αδικήματος): Μία ως κατηγορούμενος για το αδίκημα

της μοιχείας και μία ως κοινωνικοηθικά υπόλογος για παραβίαση μίας εντολής ηθι-

κού περιεχομένου, συνάμα όμως και ενός όρου αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης.

Το πράγμα δεν θα άλλαζε πολύ και στην περίπτωση που η μοιχεία έχει πλέον αποποι-

νικοποιηθεί. Κι αυτό, γιατί ναι μεν ο Α δεν θα μπορούσε πλέον να μηνύσει τον Β για

μοιχεία, όμως η πλέον πιθανή αντίδρασή του θα ήταν να κοινωνικοποιήσει την ανή-

θικη πράξη του Β στον κοινωνικό τους περίγυρο. Πιθανή πάλι έγκληση του Β εναντί-

ον του Α για συκοφαντική δυσφήμηση θα είχε ως αποτέλεσμα την αποκάλυψη της δι-

κής του μείωσης της τιμής στον κοινωνικό του περίγυρο για τον αναφερθέντα λόγο

παραβίασης από μέρους του των δικών του κοινωνικοηθικών καθηκόντων περί μη

διατάραξης κάποιας άλλης έγγαμης συμβίωσης.

Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι ποια συνέπεια έχει για τον «παθόντα», εάν η αυτοπρο-

σβολή της τιμής του δεν εξωτερικευθεί στο πλαίσιο μίας δικής του αντικοινωνικής

συμπεριφοράς, όπως λέχθηκε ανωτέρω. Δηλαδή, για να παραμείνουμε στο αναφερ-

238. Έτσι

Ανδρουλάκης

, ό.π., σελ. 151,

Μυλωνόπουλος

, Ποινικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος, 1

ος

τόμ.,

2007, σελ. 109.

239. Όπως λέει ο

Ανδρουλάκης

, ό.π., σελ. 151, «

Εάν η πράξη, τη στιγμή που τελείται στερείται

οποιασδήποτε αναφοράς προς το κοινωνικό περιβάλλον, η περαιτέρω ποινική διερεύνησή

της πρέπει να απολείπεται».

240. Η αποποινικοποίηση της μοιχείας συντελέσθηκε με το Ν. 1383/1984 με πρωτοβουλία του τό-

τε Υπουργού Δικαιοσύνης

Γ.Α. Μαγκάκη.