27 / 34
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΥΣΦΗΜΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ
110
Αντιθέτως, το δικαστήριο δεν θεώρησε, σε άλλη περίπτωση, ότι η κατηγορία κατά
δικηγόρου υποδηλώνει αναμφίβολα ισχυρισμούς γεγονότων, μέσα από την επίμα-
χη φράση:
«Αυτός ξαφρίζει τα χρήματα» και είναι «απόβρασμα κακοήθειας και ψευ-
τιάς»
265
. Ορθώς όμως αντιλέχθηκε ότι ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι τόσο άμεσα συν-
δεδεμένος με σαφείς ισχυρισμούς γεγονότων, που έχουν μάλιστα να κάνουν με τον
τρόπο άσκησης του επαγγέλματός του, τα οποία άπτονται της ηθικής και της εντιμό-
τητας του συγκεκριμένου δικηγόρου, που θα έπρεπε να υπαχθούν στην έννοια της
δυσφήμησης
266
.
Εάν όμως η ερμηνεία της έννοιας του γεγονότος είναι κατά κάποιο τρόπο ανεπίδε-
κτη αμφισβητήσεων, αφού έχει ως σημείο αναφοράς την πραγματικότητα και μό-
νο
267
, ζήτημα εγείρεται
κατά ποιο τρόπο ένα οποιοδήποτε γεγονός, μη αμφισβητου-
μένης κατ’ ελάχιστον της αποδεικτικής ισχύος του, μπορεί να προσβάλλει την τιμή
και την υπόληψη ενός συγκεκριμένου ανθρώπου
. Με δεδομένη τη σχέση που αναφέ-
ραμε μεταξύ των εννόμων αγαθών της αξίας και της προσωπικότητας και αυτού της
τιμής, καθώς και του αντικρίσματος της τελευταίας στην παραβίαση της εκπλήρωσης
των κοινωνικοηθικών καθηκόντων του συγκεκριμένου ατόμου, μήπως θα πρέπει να
έχει το επίμαχο
γεγονός άμεση σχέση με την προσωπικότητα του θιγόμενου προσώ-
που και να παίζει καταλυτικό ρόλο στη μείωση της τιμής του, όπως αυτή προσδιορί-
ζεται από το συνολικό κοινωνικοηθικό status του
;
268
Μήπως η έννοια του γεγονότος
πρέπει να είναι συνυφασμένη με την ηθική ευπρέπεια και αξιοπρέπεια του θιγόμε-
265. ΑΠ 914/1987 (ΠοινΧρ 1987, σελ. 775), σύμφωνα με την οποία αναιρέθηκε η προσβαλλόμενη
καταδικαστική απόφαση για συκοφαντική δυσφήμηση, επειδή προέκυπτε ασάφεια για το αν
οι χαρακτηρισμοί του αναιρεσείοντος για τον παθόντα ενέπιπταν στην έννοια του γεγονότος.
266. Έτσι
Σπινέλλης
, Εγκλήματα κατά της τιμής, ό.π., σελ. 43. Εξάλλου η φράση που χρησιμοποίη-
σε ο
κατηγορούμενος: «η σύζυγός μου χρησιμοποιεί δικηγόρο ένα απόβρασμα κακοήθειας
και ψευτιάς ... που κύριος οίδε τι αφαίμαξη έχει κάνει της συζύγου μου»
φρονώ ότι αναφέρε-
ται στον τρόπο εκπλήρωσης των καθηκόντων του συγκεκριμένου δικηγόρου στη συγκεκρι-
μένη ένδικη διαφορά.
267. Η θεωρία της αντιστοιχίας μεταξύ του πρότυπου της Αλήθειας και της πραγματικότητας, απο-
τελούσα την κλασική έννοια, κατ’ Αριστοτέλη, της Αλήθειας, αποτέλεσε το αντικείμενο μελέ-
της του
Neumann
, H αλήθεια στο Δίκαιο - Ένας μύθος, ΠοινΧρ 2009, σελ. 577 επ. (και ιδίως
σελ. 578), όπου ακόμη και στην εκφρασθείσα άποψη ότι η Αλήθεια δεν είναι ένα απλό οντο-
λογικό γεγονός, αλλά μια «νοητική κατασκευή», ακόμα και αυτή θα πρέπει να βασίζεται σε
πραγματικά γεγονότα.
268. Bλ. τη σημαντικότατη απόφαση 735/1999 του Αρείου Πάγου (ΠοινΧρ 2000, σελ. 269), η
οποία σημειώνει ότι στο έγκλημα της δυσφήμησης ως γεγονότα θεωρούνται «
συμβάντα του
εξωτερικού κόσμου, παρελθόντα ή παρόντα, τα οποία υποπίπτουν στις αισθήσεις και είναι
δεκτικά αποδείξεως, άπτονται δε της προσωπικότητας και μειώνουν εξωτερικευόμενα την τι-
μή του προσώπου και την εκτίμηση έναντι των τρίτων».
Ομοίως η ΑΠ 1713/2008 (ΠοινΧρ
2009, σελ. 654), σύμφωνα με την οποία αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση, καθώς δεν
παρατίθενται περιστατικά, που να δηλώνουν την γνώση της αναλήθειας εκ μέρους των κα-
τηγορουμένων για τα όσα ισχυρίστηκαν σε σχετικές μηνύσεις και ένορκες βεβαιώσεις περί
του αδικήματος της κλοπής που είχαν καταθέσει. Το μόνο που γνώριζαν ήταν η έκδοση ενός
απαλλακτικού βουλεύματος για το αδίκημα της κλοπής, όμως η γνώση αυτή δεν αρκεί για να
στηρίξει συκοφαντική δυσφήμηση και ψευδή καταμήνυση. Στο ίδιο μήκος κύματος και η ΑΠ
1753/2008 (ΠοινΧρ 2009, σελ. 711).