ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΙΑ - Η ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΗΜΕΡΑ

132

Στην πραγματικότητα, το οργανωμένο έγκλημα, δεν διαφέρει από την εκδήλω-

ση μιας συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία είναι όμως παράνο-

μη (βλ. και προηγ.).

Στη θεώρηση των εγκλημάτων αυτών ως επιχείρησης συγκλίνουν οι απόψεις δι-

αφορετικών θεωρητικών Σχολών σκέψης. Έτσι, το αδιαμφισβήτητο στοιχείο που

προκύπτει είναι, ότι οι παράνομες οικονομίες, ακολουθούν τα πρότυπα και τα

μέσα και εκμεταλλεύονται το μοντέλο ανάπτυξης της νόμιμης οικονομίας. Επομέ-

νως, ο τύπος οικονομίας που επικρατεί είναι κρίσιμο στοιχείο για την κατανόηση

και αντιμετώπιση αυτών των εγκλημάτων.

Τα φαινόμενα που συζητούμε εδώ, δεν είναι νέα. Το νέο στοιχείο που προκύπτει

είναι ότι, εδώ και χρόνια έχουν αποκτήσει συστημικό χαρακτήρα και γι’ αυτό και

αποτελούν κίνδυνο για τη Δημοκρατία.

2. Οικονομικά εγκλήματα και εγκλήματα του λευκού κολάρου:

η σύντομη επισκόπηση

Από συστηματική άποψη το έγκλημα του λευκού κολάρου εντάσσεται ως προς

το έννομο αγαθό που προσβάλλει, στα οικονομικά εγκλήματα, ως προς δε τους

δράστες, εντάσσεται στα εγκλήματα των ισχυρών. Η πρώτη συστηματική έρευνα

των οικονομικών εγκλημάτων των ισχυρών οφείλεται, ως γνωστόν, στον Edwin

Sutherland και στην ανακάλυψή του για «...το έγκλημα της ανώτερης τάξης ή της

τάξης με τα λευκά περιλαίμια που αποτελείται από αξιοσέβαστους ή σεβαστούς

επιχειρηματίες και επαγγελματίες...»: αυτή ήταν η πρώτη θεώρηση του λεγόμενου

εγκλήματος του λευκού κολάρου (white collar crime) το 1939. Μια δεκαετία αργό-

τερα ο Sutherland στο βιβλίο του white collar crime (1949), στο οποίο περιλαμβά-

νονται τα πορίσματα της έρευνάς του σε αποφάσεις δικαστηρίων για τις 70 μεγα-

λύτερες εταιρείες των ΗΠΑ, καταλήγει, ότι το έγκλημα του λευκού κολάρου στις δι-

άφορες μορφές του, είναι έγκλημα

που διαπράττεται από τις εταιρείες και το χα-

ρακτήρισε ως μια μορφή οργανωμένου εγκλήματος

. Ο Sutherland κατέληξε, ότι η

θεωρία των διαφορικών συναναστροφών, που ο ίδιος διατύπωσε, αποτελεί ένα

γενικό επεξηγηματικό πλαίσιο (μια γενική θεωρία) για τις αιτίες όλων των εγκλη-

μάτων περιλαμβανομένων και των εγκλημάτων του λευκού κολάρου (Simpson, S.,

Weisburd, D., 4). Η έρευνα και τα πορίσματα του Sutherland, δεν συγκέντρωσε το

ενδιαφέρον των εγκληματολόγων για πολλά χρόνια: είτε επειδή, όπως υποστηρι-

ζόταν, υποτίμησε τους δομικούς παράγοντες που καθορίζουν τα εγκλήματα αυτά,

είτε επειδή δεν γινόταν αποδεκτή η θεωρία των διαφορικών συναναστροφών και

έτσι, υποτιμήθηκε και η αξία του εγκλήματος του λευκού κολάρου (Friedrichs, D.,

2010: 3-5. Simpson, Weisburd, ό.π.). Αν και στο διάστημα μεταξύ 1950-1970 μια σει-

ρά από σκάνδαλα διαμορφώνουν ένα διακριτό ενδιαφέρον στις ΗΠΑ για τη δια-

φθορά (Λάζος, Γρ., 2005: 206 επ.) το ενδιαφέρον για τα εγκλήματα του λευκού κο-

λάρου υπήρξε περιορισμένο, ως τη δεκαετία του ’70.