59 / 64
ΘΕΣΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Γ΄ Μέρος
221
iii. «Κράτος μέλος»
Η εννοιολογική οριοθέτηση του κράτους μέλους από το κοινοτικό δίκαιο, εν προ-
κειμένω, έχει πρακτική και όχι δογματική σημασία. Σκοπός του κοινοτικού δικαστή
κατά την αποσαφήνιση του εν λόγω όρου δεν είναι να επιχειρήσει να αναγνωρίσει
την υπόσταση του κρατικού φαινομένου - το οποίο εξάλλου προϋπάρχει της Ένωσης
-, αλλά να οριοθετήσει το πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένης διαδικασίας.
Έτσι, κάθε δημόσια αρχή μπορεί στα πλαίσια άσκησης των αρμοδιοτήτων της να
είναι υπεύθυνη για παράβαση υποχρέωσης εκ των Συνθηκών, δεσμεύοντας έτσι την
ευθύνη του κράτους μέλους έναντι της Ένωσης. Αυτό ισχύει πριν απ’ όλα για τα όρ-
γανα που συνθέτουν την κλασική διάκριση των εξουσιών, δηλαδή τα όργανα της νο-
μοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας. Σύμφωνα με τη νομολογία
του ΔΕΕ κάθε συνταγματικά ανεξάρτητη αρχή του κράτους μέλους δύναται στο πλαί-
σιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της να προβεί σε παράβαση υποχρέωσης εκ των
Συνθηκών
426
. Για παράδειγμα, η μη έγκαιρη ή έγκυρη ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγί-
ας στην εσωτερική έννομη τάξη από το εθνικό Κοινοβούλιο συνιστά παράβαση υπο-
χρέωσης εκ των Συνθηκών, λόγω της συμπεριφοράς του εθνικού νομοθέτη. Η ανε-
ξαρτησία του Κοινοβουλίου ως οργάνου που εκπροσωπεί τη λαϊκή βούληση δεν δύ-
ναται να του εξασφαλίσει δικαστική «ασυλία» σε σχέση προς τις κοινοτικές του υπο-
χρεώσεις. Η υποχρέωση άσκησης των αρμοδιοτήτων της νομοθετικής λειτουργίας ή
της κανονιστικής διοίκησης είναι πλήρης. Σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ, η με-
ταφορά οδηγίας στην εσωτερική έννομη τάξη μέσω εγκυκλίων που ερμηνεύουν τις
ισχύουσες εθνικές διατάξεις σύμφωνα με τις επιταγές των οδηγιών δεν ικανοποιεί την
ανάγκη αποτελεσματικής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου. Θα πρέπει οι διατάξεις
των οδηγιών να μεταφέρονται στην εθνική έννομη τάξη με πράξεις της ίδιας τυπικής
ισχύος και υποχρεωτικότητας ως εάν επρόκειτο για θέσπιση μέτρων εσωτερικού χα-
ρακτήρα (θεωρία της παραλληλίας των τύπων)
427
.
Το ζήτημα της δράσης των εθνικών δικαιοδοτικών οργάνων αποδεικνύεται στην
πράξη ιδιαίτερα ευαίσθητο. Τυπικά, ο εθνικός δικαστής ως εθνικό όργανο είναι επι-
φορτισμένος με τη γενική υποχρέωση ορθής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου στο
πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων του. Κατά συνέπεια, ο μη σεβασμός αυτής της
υποχρέωσης δύναται να στοιχειοθετήσει «παράβαση υποχρέωσης εκ των Συνθηκών»
κατ΄ άρθρο 258 ΣυνθΛΕΕ. Στην πράξη εξάλλου είναι συχνό το φαινόμενο της διατή-
ρησης εκ μέρους των εθνικών δικαστηρίων νομολογίας η οποία έρχεται σε ευθεία
σύγκρουση με τις επιταγές του κοινοτικού δικαίου και δη με τη νομολογία του ΔΕΕ.
Ωστόσο μέχρι σήμερα ουδέποτε έχει καταδικαστεί κράτος μέλος για παράβαση υπο-
χρέωσης εκ των Συνθηκών από δικαιοδοτικό όργανο. Σε μία περίπτωση μόνο, το ΔΕΕ
έκρινε την προσφυγή της Επιτροπής κατά της Ιταλικής Δημοκρατίας παραδεκτή για
παράβαση των κοινοτικών υποχρεώσεων του κράτους μέλους περί επιστροφής αχρε-
ωστήτως καταβληθέντος φόρου λόγω πάγιας νομολογίας του ιταλικού Ακυρωτικού.
426. ΔΕΚ, απόφαση της 5ης Μαΐου 1970, Επιτροπή κατά Βελγίου, υπόθ. 77/69, Συλλογή, σελ. 237.
427. ΔΕΚ, απόφαση της 6ης Μαΐου 1980, Επιτροπή κατά Βελγίου, υπόθ. 102/79, Συλλογή, σελ. 1473.