ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

ΘΕΣΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Γ΄ Μέρος

189

1. Το γραπτό παράγωγο δίκαιο

Θα εξετάσουμε, αφενός, τα διαφορετικά είδη πράξεων του παράγωγου κοινοτι-

κού δικαίου τις οποίες εκδίδουν τα όργανα της Ένωσης και, αφετέρου, το κοινό νομι-

κό καθεστώς, που διέπει τη θέσπισή τους.

α. Τυπολογία

Σύμφωνα με το άρθρο 288 ΣυνθΛΕΕ, «για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της

Ένωσης, τα θεσμικά όργανα θεσπίζουν κανονισμούς, οδηγίες, αποφάσεις, συστάσεις

και γνώμες». Σε αυτή την ταξινόμηση θα πρέπει να προσθέσουμε μια σειρά από άτυ-

πες πράξεις, οι οποίες, ενώ δεν αναφέρονται στην επίσημη τυπολογία, παίζουν ωστό-

σο σημαντικό ρόλο στη θεσμική ζωή της Ένωσης.

i. Κανονισμός

Το άρθρο 288 εδ. β΄ ΣυνθΛΕΕ ορίζει ότι «ο κανονισμός έχει γενική ισχύ. Είναι δε-

σμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος».

Το πρώτο εγγενές στοιχείο του κανονισμού είναι η γενική ισχύς του. Σε αντίθεση

με τις αποφάσεις, που κατά κανόνα έχουν ατομικό χαρακτήρα, ο κανονισμός προσο-

μοιάζει σε νόμο του εσωτερικού δικαίου

319

, καθόσον έχει γενικό και αφηρημένο χα-

ρακτήρα. «Γενικό» καθόσον παράγει έννομα αποτελέσματα

erga omnes

, δηλαδή απέ-

ναντι σε όλα τα κράτη μέλη και τους ιδιώτες, οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμο-

γής του. «Αφηρημένο», στο βαθμό που οι διατάξεις του κανονισμού δεν απευθύνεται

σε ρητώς προκαθορισμένο αποδέκτη, αλλά σε όλα τα υποκείμενα δικαίου, που εμπί-

πτουν στο πεδίο εφαρμογής του. Στην πραγματικότητα βέβαια, οι προϋποθέσεις για

την εφαρμογή του κανονισμού μπορεί να είναι τόσο περιοριστικές ώστε εκ των πραγ-

μάτων το προσωπικό πεδίο εφαρμογής του κανονισμού να είναι ιδιαίτερα περιορι-

σμένο, όπως εξάλλου συμβαίνει και με το νόμο του εσωτερικού δικαίου. Αυτό όμως

δεν αφαιρεί από τον κανονισμό τον εξ ορισμού αφηρημένο χαρακτήρα του

320

Επιπλέον, ο κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του. Σε αντίθεση

με την οδηγία, ο κανονισμός δεν αρκείται στο να επιβάλει υποχρεώσεις αποτελέσμα-

τος. Ανεξάρτητα από το βαθμό λεπτομέρειας των ρυθμίσεών του, όλα τα στοιχεία του

θα πρέπει να εκτελούνται, συμπεριλαμβανομένων των παραρτημάτων του. Το γεγο-

νός ότι ορισμένες φορές επιβάλλεται από τα Κράτη μέλη η έκδοση πράξεων που συ-

μπληρώνουν τις διατάξεις του κανονισμού δεν αναιρεί αυτό τον καθολικά υποχρεω-

319. ΔΕΚ, απόφαση της 20ης Μαρτίου 1959,

Nold

, υπόθ. 18/57,

Συλλογή, σελ. 89.

320. Στην πράξη συναντάμε βέβαια κανονισμούς οι οποίοι στην πραγματικότητα δεν είναι

παρά δέσμη ατομικών αποφάσεων ή ακόμη ατομική διοικητική πράξη η οποία μόνο τη

μορφή κανονισμού φέρει. Σε μια τέτοια περίπτωση, το νομικό καθεστώς αυτών των «ψευ-

δό-κανονισμών» έναντι του κοινοτικού δικαστή είναι εκείνο των αποφάσεων, ο οποίος

μάλιστα δύναται να τους αποχαρακτηρίσει: ΔΕΚ, απόφαση της 21ης Ιανουαρίου 1999,

Γαλλική Δημοκρατία κατά Comafrica

κ.ά., υπόθ. C-73/97 Ρ, Συλλογή, σελ. Ι-185· πρβλ.

Mehdi

, Institutions européennes, εκδ. Hachette, Παρίσι, 2007, σελ. 167.