61 / 64
ΘΕΣΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Γ΄ Μέρος
223
γ. Η ενεργητική νομιμοποίηση
Τη διαδικασία (προδικασία και προσφυγή) σε περίπτωση παράβασης υποχρέω-
σης εκ των Συνθηκών μπορούν να κινήσουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (άρθρο 258) και
κάθε κράτος μέλος (άρθρο 259), με την εξαίρεση βέβαια του κράτους μέλους που κα-
τηγορείται. Η ενεργητική νομιμοποίηση της Επιτροπής δικαιολογείται από το θεσμι-
κό ρόλο που της αναγνωρίζει το άρθρο 17 ΣυνθΕΕ καθώς «μεριμνά για την εφαρμο-
γή των Συνθηκών καθώς και των μέτρων που θεσπίζονται βάσει αυτών από τα θεσμι-
κά όργανα». Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη σχετική διαδικασία λαμβάνεται
είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν σχετικής αναφοράς (κυρίως από ιδιώτες), είτε ακό-
μη έπειτα από σχετική ερώτηση από μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ως προς
την ενεργητική νομιμοποίηση των κρατών μελών κατ’ άρθρο 259, αυτή δικαιολογεί-
ται στη βάση της ίδιας της λογικής της Κοινότητας, με την έννοια ότι η παράβαση μιας
εκ των Συνθηκών υποχρέωσης προσβάλλει τα κοινά συμφέροντα όλων των κρατών
μελών και ταυτόχρονα πλήττει την αρχή της ενότητας και ταυτότητας εφαρμογής του
κοινοτικού δικαίου.
Αντίθετα, οι ιδιώτες δεν έχουν δυνατότητα να προσφύγουν άμεσα στο Δικαστήριο.
Η δυνατότητα αναφοράς στην οποία καταγγέλλονται πιθανές παραβάσεις κοινοτικών
υποχρεώσεων από τα Κράτη μέλη δεν στερείται βέβαια ενδιαφέροντος. Οι ιδιώτες και
δη οι οικονομικοί φορείς δικαιωμάτων της κοινοτικής έννομης τάξης αποτελούν σημα-
ντική πηγή πληροφόρησης για την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου σε εθνικό επίπε-
δο. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να σημειωθεί ο ιδιαίτερα άτυπος χαρακτήρας
της αναφοράς που δεν υπόκειται σε αυστηρές προϋποθέσεις. Έτσι δεν υφίσταται προ-
θεσμία για την υποβολή τέτοιας αναφοράς, ούτε απαιτείται η ύπαρξη έννομου συμφέ-
ροντος (αντικειμενικός χαρακτήρας της αναφοράς). Ακόμα, η αναφορά μπορεί να είναι
ανώνυμη, δεν χρειάζεται η εκπροσώπηση από εξουσιοδοτημένο δικηγόρο και δεν υπό-
κειται στην καταβολή παραβόλου ή στην υποβολή ειδικού εντύπου.
Ταυτόχρονα όμως τα έννομα αποτελέσματα της αναφοράς είναι ιδιαίτερα περιο-
ρισμένα. Ενώ η Επιτροπή δεσμεύεται να πρωτοκολλήσει την αναφορά και να πληρο-
φορήσει τον ενδιαφερόμενο για τις ενέργειές της, δεν έχει την υποχρέωση να προβεί
στον προέλεγχο της προδικασίας ή να προσφύγει στο Δικαστήριο. Σύμφωνα μάλιστα
με τη νομολογία του ΔΕΕ, η απόφαση της Επιτροπής να θέσει μια αναφορά στο αρ-
χείο, δίχως δηλαδή να δώσει συνέχεια, αποτελεί έκφραση σχετικής διακριτικής ευχέ-
ρειας της Επιτροπής, η οποία δεν υπάγεται σε δικαστικό έλεγχο
432
.
δ. Η προδικασία
Η προδικασία συνιστά εξαιρετικά σημαντική πτυχή της όλης διαδικασίας, καθό-
σον αφενός δεν στερείται έννομων αποτελεσμάτων, αφετέρου στην πράξη οι περισ-
σότερες παραβάσεις που αποτελούν αντικείμενο της προδικασίας αίρονται πριν την
432. ΔΕΚ, απόφαση της 1ης Μαρτίου 1966,
Lütticke
, υπόθ. 48/65, Συλλογή, σελ. 27· διάτα-
ξη της 15ης Ιανουαρίου 1998,
Intertonic F. Cornelis GmbH
, C-196/97 P, Συλλογή, Ι-199.