58 / 90
§ 9. Κεφαλαιουχικός χαρακτήρας εταιρίας
I. Συγκεκριμένες λειτουργίες εταιρικού κεφαλαίου
Κατ’ αρχάς πρέπει να επισημάνουμε ότι συχνά στη νομική πράξη «κεφαλαιου-
χική» θεωρείται, όχι η εταιρία που έχει ως αναγκαίο στοιχείο του καταστατι-
κού και της δομής της το «εταιρικό κεφάλαιο», αλλά εκείνη, της οποίας η εν
γένει εταιρική δομή και το περιεχόμενο των εταιρικών της σχέσεων προσδιο-
ρίζονται αποκλειστικά με βάση το «εταιρικό κεφάλαιο» και η οποία αποκλείει
την ύπαρξη προσωπικών δεσμεύσεων
582
. Η προσέγγιση αυτή δεν είναι σήμερα
ακριβής. Διότι καθοριστικά στοιχεία για τον «κεφαλαιουχικό» χαρακτηρισμό
της εταιρίας πρέπει να αποτελούν, όχι απλώς η πρόβλεψη/διαίρεση και η κα-
ταβολή του μ.κ., αλλά και η διαμόρφωση του εν γένει περιεχομένου της εται-
ρικής σύμβασης και της εταιρικής σχέσης, συμπεριλαμβανομένης και της δια-
μόρφωσής τους στην πράξη δυνάμει των ως άνω βασικών αρχών/ κανόνων
του ισχύοντος δικαίου της αε
583
. Όπως είδαμε το ύψος και ο τρόπος καταβο-
λής του εταιρικού κεφαλαίου, αποτελούν, στο ισχύον εταιρικό δίκαιο, ουσιώ-
δη στοιχεία του καταστατικού (βλ. γι’ αυτό άρθρ. 2 § 1 στοιχ. δ΄), των οποίων
η έλλειψη πλήττει την κατά νόμον υπόσταση της εταιρίας και συνεπάγεται την
ακυρότητά της (βλ. άρθρ. 4α § 1 περίπτ. α΄). Ωστόσο, το κεφάλαιο συνιστά
μεν ουσιώδες στοιχείο της εταιρικής σύμβασης της αε, όμως, το στοιχείο αυτό,
δεν αποτελεί το μοναδικό και πάντως η πρόβλεψη του μ.κ. δεν αποκλείει την
συνύπαρξη ή υπεροχή του «προσωπικού» στοιχείου στη σύμβαση αυτή. Τούτο
υπό την έννοια της δημιουργίας προσωπικών δεσμεύσεων μεταξύ των εταίρων
και μεταξύ αυτών και του ν.π. της εταιρίας. Οι προσωπικές αυτές δεσμεύσεις
είναι συμβατικές, επειδή απορρέουν αμέσως από την εταιρική σύμβαση της αε
(ex contractu)
584
.
Όντως ο όρος «κεφαλαιουχική» εταιρία είναι κατ’ αρχήν δημιούργημα της επι-
στήμης, ο οποίος μάλιστα σήμερα χρησιμοποιείται και από τον νομοθέτη (βλ.
582. Βλ. και π.π. ιδίως υπό § 1 Ι 1. Η αε λέγεται συνήθως «κεφαλαιουχική», επειδή ουσι-
ώδες στοιχείο της ίδρυσής της είναι το μετοχικό κεφάλαιο. Αυτή η έννοια του «εταιρι-
κού» ή «μετοχικού κεφαλαίου» είναι η πρωτογενής (βλ. όμως τώρα και άρθρ. 1 § 1 του
νόμου). Πρβλ. όμως και
Ν. Ρόκα
, Εμπορ. Εταιρ., 6η έκδ., § 25 σελ. 173.
583. Βλ. και
Λιακόπουλο
, Από την αστική στη κεφαλαιουχική εταιρία, 2000. Για δε το ελβε-
τικό δίκαιο βλ.
Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel
, Schweizerisches Aktienrecht, 1996, §
2 Anm. 22 επ. με παραπομπές.
584. Οι σχέσεις αυτές δημιουργούνται μέσω της αποκτώμενης εταιρικής ιδιότητας χάριν του
κοινού (εταιρικού) σκοπού. Διακρίνονται δε σαφώς από εκείνες τις σχέσεις, οι οποίες
δημιουργούνται με βάση τις ιδιαίτερες ατομικές ιδιότητες (ατομικότητα) των εταίρων
και χαρακτηρίζουν μεν κατά το νόμο την προσωπική εταιρία, όμως στην αε δεν έχουν
θέση. Βλ. και στη συνέχεια.