23 / 28
Β. Ειδικές βάσεις συντρέχουσας διεθνούς δικαιοδοσίας 51
ναι εκ πρώτης όψεως ανύπαρκτη: αφού η εφαρμογή των ευρωπαϊκών κειμένων εξο-
στρακίζει ολωσδιόλου οποιαδήποτε προσφυγή στις δικαιοδοτικές βάσεις που προ-
βλέπονται στα εθνικά δικονομικά δίκαια, δεν φαίνεται να έχει νόημα η ειδική ανα-
φορά σε ορισμένες εθνικές δικαιοδοτικές βάσεις. Η χρησιμότητα της δεύτερης πα-
ραγράφου φανερώνεται στο άρθρ. 4 § 2 ΣΒ/ΚΒΙ / 6 § 2 ΚΒΙα: όταν ο εναγόμενος
έχει την κατοικία του σε τρίτο κράτος, οπότε το δικάζον δικαστήριο του κράτους μέ-
λους εφαρμόζει τις δικαιοδοτικές βάσεις του εθνικού δικαίου του, ο ενάγων επιτρέ-
πεται να επικαλεστεί και τις υπέρμετρες βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας (π.χ. άρθρ.
40 ΚΠολΔ, ΑΠ 171/2008,
ΕφΑΔ
2008, 564, παρατ. Α. Γκόβα), και μάλιστα ανεξάρ-
τητα από την ιθαγένειά του, αρκεί να έχει την κατοικία του στο κράτος μέλος αυτό.
Οι υπέρμετρες βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας επομένως δεν απορρίπτονται
∙
αντιθέ-
τως, γενικεύεται η εφαρμογή τους υπέρ όλων των κατοίκων του κράτους μέλους που
τις προβλέπει ανεξαρτήτως ιθαγένειας, και η ρητή αναφορά τους στα ευρωπαϊκά κεί-
μενα δεν ενέχει αποδοκιμασία αλλά συνιστά επισήμανσή τους για κάθε ενδιαφερό-
μενο που τυχόν τις αγνοεί λόγω έλλειψης εντοπιότητας. Αν η εφαρμογή του Κανονι-
σμού Βρυξέλλες Ια ήταν, όπως είχε προταθεί κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες
του, οικουμενική, χωρίς δηλαδή την προϋπόθεση της κατοικίας του εναγομένου σε
κράτος μέλος, ώστε να αντικαταστήσει πλήρως, εντός του πεδίου εφαρμογής του, τα
εθνικά δικονομικά δίκαια των κρατών μελών, όλες οι υπέρμετρες βάσεις διεθνούς δι-
καιοδοσίας θα χάνονταν από τον νομικό ορίζοντα, αλλά τα κράτη μέλη αντέδρασαν
σε αυτή την προοπτική, εν ελλείψει συμφωνίας επί της υιοθέτησης «ευρωπαϊκών»
υπέρμετρων βάσεων.
Β. ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΣΥΝΤΡΕΧΟΥΣΑΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ
Οι ειδικές βάσεις συντρέχουσας διεθνούς δικαιοδοσίας εφαρμόζονται – και μπορούν
να ενεργοποιηθούν από τον ενάγοντα – μόνον εφόσον εφαρμόζεται το άρθρ. 2 ΣΒ/
ΚΒΙ / 4 ΚΒΙα, ήτοι μόνο εφόσον ο εναγόμενος έχει την κατοικία του σε κράτος μέ-
λος (π.χ. ΕφΘεσσ 324/2002,
ΕπισκΕΔ
2002, 544, ενημ. σημ. Κ. Παμπούκη· ΠΠρΘεσσ
22513/2003,
Αρμ.
2003, 1802, παρατ. Π. Αρβανιτάκη) και εφόσον δεν συντρέχει πε-
ρίπτωση εφαρμογής των αποκλειστικών βάσεων δικαιοδοσίας και των ειδικών συ-
στημάτων προστασίας του ασθενούς μέρους ούτε παρέκταση διεθνούς δικαιοδοσί-
ας (§ 23 ανωτ.).
Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση της κατοικίας του εναγομένου (§ 23
ανωτ.), οι ειδικές βάσεις δεν ορίζουν ως αρμόδια το σύνολο των δικαστηρίων ενός
κράτους μέλους, αλλά το κατά τόπον συγκεκριμένο κάθε φορά δικαστήριο, το οποίο
άρα όχι μόνο αποκτά έτσι διεθνή δικαιοδοσία αλλά και κατά τόπον αρμοδιότητα. Πά-
ντως, μία σπάνια και δύσκολη περίπτωση έχει εμφανιστεί στα ελληνικά δικαστήρια
υπό τη Σύμβαση των Βρυξελλών (βλ. ΑΠ 1865/2009,
ΙΣΟΚΡΆΤΗΣ
): Ενώ τόπος εκπλήρω-
31