13 / 22
ΝΙΚΟΣ ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ
5
κόπουλου3- το Σύνταγμα δεν έθεσε φραγμό ούτε και προς την άλλη πλευρά, δηλα-
δή προς τον παρεμβατισμό του κράτους, ο οποίος, για να επαναλάβω τον όρο του
Νικολάου Ρόκα, αποδείχθηκε και αυτός «ασύδοτος». Και αυτό, τύποις βέβαια, για
την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, το οποίο, εν τούτους, συνέπιπτε συ-
χνά τότε με εκείνο των μεγάλων επιχειρηματιών της εποχής.
Από τις πιο ενδιαφέρουσες αποφάσεις εκείνων των χρόνων, θα θυμίσω την
εύκολη επικύρωση από το Συμβούλιο της Επικρατείας της αναγκαστικής συγχώ-
νευσης της Εθνικής Τράπεζας με την Τράπεζα Αθηνών, το 1953, με παράκαμψη
των Γενικών Συνελεύσεων των μετόχων των συγχωνευόμενων Τραπεζών. Η σχε-
τική παρέμβαση, όπως κρίθηκε, ήταν συνταγματικά θεμιτή, δοθέντος ότι
«δι’ αυτ[ής] εσκοπήθη η εξυγίανσις του όλου τραπεζικού
συστήματος της χώρας, εξ ου κατά μέγιστον βαθμόν
ήρτηται και η ομαλή λειτουργία της εθνικής οικονομίας,
δια της δημιουργίας ισχυρών τραπεζικών εταιριών δια της
συγχωνεύσεως εκ των ήδη υφισταμένων τοιούτων, ο σκοπός
δε ούτος αποτελεί προδήλως λόγον γενικωτέρου κοινωνικού
συμφέροντος»
4
.
Πολύ περισσότερο που, σύμφωνα με την ίδια πάντοτε απόφαση,
«οι μεν μέτοχοι […] μόνον ενοχικά δικαιώματα έχουσι,
άτινα δεν περιλαμβάνονται εις την εκ του άρθρου 17 του
Συντάγματος προστασίαν, ορώσαν εμπράγματα δικαιώματα
αποκλειστικώς […]»
οι δε συγχωνευόμενες τραπεζικές εταιρίες, που ήταν βέβαια φορείς και εμπράγ-
ματων δικαιωμάτων, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι στερούνταν την ιδιοκτησία
τους αφού, όπως έκρινε το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο,
«δια της συγχωνεύσεως, το σύνολον των δικαιωμάτων και
υποχρεώσεων αυτών, ήτοι αι νομικαί καθόλου προσωπικότητες
των συγχωνευομένων εταιριών, ενούμεναι, απαρτίζουν το
νομικόν πρόσωπον της νέας ανωνύμου εταιρίας»
5
.
Όσο για τον διορισμό με διάταγμα του Διοικητικού Συμβουλίου του νέου νο-
μικού προσώπου, «άνευ γνώμης των μετόχων» των συγχωνευόμενων τραπεζών,
μπορεί μεν αυτός καθ’ εαυτός να ήταν αντίθετος προς το άρθρο 4 του Συντάγματος
3. Βλ. Η καχεκτική δημοκρατία. Κόμματα και εκλογές, 1946-1967, Αθήνα, εκδ. Πατάκη, 2001.
4. ΣτΕ(Ολ.) 598/1953, παρατίθεται και σχολιάζεται από τον
Ιω. Σαρμά,
Η συνταγματική και διοι-
κητική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Εξελικτική μελέτη των μεγάλων θεμάτων,
πρόλ.: Cl. Goyard, Αθήνα-Κομοτηνή, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1989, σ. 339 & επ.
5. Ibidem.