17 / 22
ΝΙΚΟΣ ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΣ
9
πιαστά όρια σε ατυχείς οικονομικές πρωτοβουλίες ενός κράτους που, ως τότε του-
λάχιστον, πίστευε ότι βρίσκεται στο δικαστικό απυρόβλητο
Ανατρέχοντας πάντως στην οικονομική και την δικαστική ιστορία εκείνης της
περιόδου, περισσότερο από τις ανωτέρω αποφάσεις εντυπωσιάζει η καθυστέρη-
ση της εφαρμογής των κανόνων του ενωσιακού ειδικά δικαίου από τα ελληνικά
δικαστήρια, ακόμη και με τη μορφή της υποβολής προδικαστικών ερωτημάτων.
Λες και δεν ήμασταν το δέκατο πλήρες μέλος της τότε ΕΟΚ από το 1981. Αρκεί να
θυμηθεί κανείς ότι η καταλυτικής εν προκειμένω σημασίας υπόθεση του «βασικού
μετόχου», προέκυψε, 10 και πλέον χρόνια αργότερα
16
.
Όσον αφορά πάντως την ΕΣΔΑ, που παραστατικά ο Φαίδων Βεγλερής είχε χα-
ρακτηρίσει το 1977 ως «κείμενο άχρηστο στη ζωή του δικαίου μας» και «νησίδα
ακατοίκητη μέσα σε ένα αρχιπέλαγος νόμων επίμονα, συστηματικά και μόνιμα
ασυμβίβαστων προς το γράμμα και το πνεύμα της»
17
, την αποτελεσματική εφαρ-
μογή της ασφαλώς επέσπευσε η αναγνώριση της ατομικής προσφυγής, το 1985.
Δεν είναι έτσι τυχαίο ότι, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, εκτός από την υπό-
θεση ΣΤΡΑΝ, οι υποθέσεις των
Ιερών Μονών
και
Παπαμιχαλόπουλου
, έθεσαν για
πρώτη φορά προ των ευθυνών τους τα ελληνικά δικαστήρια και τους Έλληνες νο-
μικούς γενικότερα ως προς το περιεχόμενο της συνταγματικά προστατευόμενης
έννοιας της ιδιοκτησίας και τις συνέπειες της προσβολής της, όχι μόνο με ευθεία
στέρηση –η οποία, για να είναι νόμιμη, απαιτεί αναγκαστική απαλλοτρίωση που
ως γνωστόν κοστίζει- αλλά με έμμεση αποδυνάμωση, ακόμη και πλήρη, όπως π.χ.
με ρυμοτομική απαλλοτρίωση, η οποία, ως γνωστόν δεν κοστίζει τίποτα
18
. Την ει-
κόνα συμπλήρωσε μια δεκαετία αργότερα η δέσμη αποφάσεων του ευρωπαϊκού
Δικαστηρίου του Στρασβούργου, με τις οποίες καταδικάσθηκε η χώρα μας για την
απαγόρευση ανοικοδόμησης σε εκτός σχεδίου εκτάσεις, για μόνο τον λόγο ότι ο
προορισμός των εκτάσεων αυτών ήταν να καλλιεργηθούν ή να χρησιμοποιηθούν
το πολύ ως βοσκότοποι
19
.
16. Bλ. την απόφαση της 16.12.2008 του ΔΕΚ στην «υπόθεση Μηχανικής κατά
ΕΣΡ»(C-213/2007), η οποία εκδόθηκε σε απάντηση προδικαστικού ερωτήματος που υπέβαλε
η Ολομέλεια του ΣτΕ (απόφαση 3670/2006).
17. Βλ.
Φ. Βεγλερή,
Η Σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και το Σύνταγμα, Αθήνα-
Κομοτηνή, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1977, σ. 55.
18. Bλ.
Παπαμιχαλόπουλος
κ.ά. κατά Ελλάδος, αποφάσεις της 24.6.1993 (βάσιμο) και 31.10.1995
(δίκαιη ικανοποίηση), καθώς και Ιερές Μονές κατά Ελλάδος της 9.12.1994.
19. Bλ. ΕΔΔΑ, ΖΑΝΤΕ Μαραθωνήσι κατά Ελλάδος, αποφάσεις 6.12.2007 (βάσιμο) και
28.5.2009 (δίκαιη ικανοποίηση), Ξενοδοχεία Κρήτης κατά Ελλάδος, αποφάσεις 21.2.2008
(βάσιμο) και 2.12.2010 (δίκαιη ικανοποίηση) και Θεοδωράκη κ.ά. κατά Ελλάδος, αποφάσεις
της 11.12.2008 (βάσιμο) και 2.12.2010 (δίκαιη ικανοποίηση).