ΚΡΑΤΟΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΓΟΡΕΣ: «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ» ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ;

των κυβερνώντων, στα «μείζονα», οι πάσης φύσεως περιορισμοί στη συμβατική

και την επιχειρηματική ελευθερία θεωρήθηκαν θεμιτοί. Το ίδιο και στο πεδίο της

προστασίας της ιδιοκτησίας, εν όψει του δημόσιου συμφέροντος ή της δημόσιας

ωφέλειας, αντιστοίχως που, κατά πάγια νομολογία, δικαιολογούσαν νομοθετικά

μέτρα αδιανόητα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την ίδια εποχή. Όπως εύστοχα πα-

ρατηρούσε λίγο αργότερα η Ελένη Τροβά, μια οξυδερκής σχολιάστρια των συνταγ-

ματικών μας πραγμάτων,

«μετά από πολυετή νομολογιακή επεξεργασία,

εγκαθιδρύθηκε πλέον η σαφής αρχή ότι “όλα επιτρέπονται”

με την εξαίρεση ενός δυσδιάκριτου πυρήνα της οικονομικής

ελευθερίας, τον οποίο κανείς δεν επιτρέπεται να θίγει»

Εμβληματικές υποθέσεις εκείνης της περιόδου ήταν η εθνικοποίηση της Εμπο-

ρικής Τράπεζας και του Ομίλου της, το 1976

, η υπαγωγή και διαχείριση των λε-

γόμενων προβληματικών επιχειρήσεων στον έλεγχο του Οργανισμού Ανασυγκρό-

τησης Επιχειρήσεων (ΟΑΕ), η οποία αποδείχθηκε καταστροφική

, και η υπόθε-

ση του διυλιστηρίου της ΣΤΡΑΝ, επίσης συμφερόντων Στρατή Ανδρεάδη, με την

δια νόμου κατάργηση αμετάκλητης διαιτητικής αποφάσεως που επιδίκαζε σε βάρος

του ελληνικού Δημοσίου ιλιγγιώδη για τα τότε δεδομένα αποζημίωση πολλών δι-

σεκατομμυρίων δραχμών

. Στις δυο τελευταίες αυτές υποθέσεις, τα ευρωπαϊκά δι-

καστήρια του Λουξεμβούργου και του Στρασβούργου έκαναν αυτό που δεν τόλμη-

σαν τα εθνικά, διαπίστωσαν δηλαδή παραβιάσεις από τον νομοθέτη κανόνων του

ενωσιακού εταιρικού δικαίου και της ΕΣΔΑ αντίστοιχα, θέτοντας αυτά, για πρώτη

φορά στην οικονομική ιστορία της χώρας μας, όχι απλώς θεωρητικά, αλλά χειρο-

κεφάλαιο των ξένων επενδυτών της οποίας προέβλεπε ο ν. 1701/1987, ένας ad hoc νόμος

που δεν εφαρμόσθηκε τελικά ποτέ, ούτε και αυτός.

12. «Οικονομικό Σύνταγμα και ευρωπαϊκό δίκαιο», όπ.π., σ. 469.

13. Πριν πάντως από την ένταξη της χώρας στην τότε ΕΟΚ, με μιαν αμφίβολης νομιμότητας (από

τη σκοπιά του κοινοτικού δικαίου) μεθόδευση, την οποία τα ελληνικά δικαστήρια δεν θεώρη-

σαν αντίθεση προς τα άρθρα 5§1, 17 και 106§2 Σ., βλ. γι’ αυτήν

Αρ. Μάνεση, Αντ. Μανιτάκη

και Γ. Παπαδημητρίου,

Η «υπόθεση Ανδρεάδη» και το οικονομικό Σύνταγμα, Αθήνα-Κομοτηνή,

εκδ. Αντ. Σάκκουλα, 1991.

14. Προδικαστικό ερώτημα για την παράλειψη των παλαιών μετόχων σε επιβληθείσα αναγκαστι-

κή αύξηση του κεφαλαίου «προβληματικής» επιχείρησης έθεσε για πρώτη φορά στο (τότε)

ΔΕΚ το ΣτΕ με αφορμή την «υπόθεση Καρέλα, βλ. ΣτΕ 3312/1989). Τα χρόνια που ακολού-

θησαν, εκδόθηκαν σειρά καταδικαστικών αποφάσεων από το ΔΕΚ στην ανωτέρω και σε πολ-

λές ακόμη «υποθέσεις» που αφορούσαν την υπαγωγή και διαχείριση των «προβληματικών»

επιχειρήσεων από τον ΟΑΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1386/1983 (βλ. μ. ά. τις «υπο-

θέσεις» «Κεραφίνα» (C-134/1991, 135/1991), «Κλωστήρια Βέλκα» (C-19/1990, 20/1991),

«ΕΠΑΣ Σωτηρόπουλοι» (C-381-89/1989) «Κεφάλα-Αθηναϊκή Χαρτοποιΐα», C-367/96).

15. Βλ. την απόφαση του ΕΔΔΑ στην υπόθεση Stran κατά Ελλάδος (9.12.1994).