ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ - Φιλίας και μαθητείας χάριν

480

Γ. Δ. ΚΑΛΛΙΜΟΠΟΥΛΟΣ

στατέου», τα πρόσωπα αυτά εμφορούνται (μόνο) από διάθεση προστασίας του συμφέρο-

ντος του τελευταίου ή μήπως μπορεί να επιδιώκουν την εξυπηρέτηση (και) ιδίων συμφε-

ρόντων. Τη δίκαιη λύση πρέπει να δώσει ο δικαστής, όπως ορίζει το δεύτερο εδάφιο του

άρθρου 1676, ο οποίος δεν δεσμεύεται από την αίτηση και «επιβάλλει στον συμπαραστα-

τούμενο τους ελάχιστους δυνατούς περιορισμούς που απαιτεί το συμφέρον του». Αυτά

μπορούν να θεωρηθούν και ως μια, ενδεχομένως ανεπίγνωτη, εφαρμογή της αρχής της

αναλογικότητας.

Γ. Ας δούμε όμως και μερικές ιδιομορφίες των ρυθμίσεων του Αστικού Κώδικα, όπως

αναμορφώθηκε με τον νόμο 2447/1996

ΑΚ 1666 παρ. 1, πρώτο εδάφιο: «Ποιοι υποβάλλονται σε δικαστική συμπαράσταση».

Σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλεται ο ενήλικος όταν λόγω ασωτίας, τοξικομανίας

ή αλκοολισμού εκθέτει στον κίνδυνο της στέρησης τον εαυτό του, το σύζυγό του, τους

κατιόντες ή τους ανιόντες του». Δεν γίνεται λόγος για τους αδελφούς (οι οποίοι έχουν και

αυτοί (περιορισμένο) δικαίωμα διατροφής, ΑΚ 1504).

ΑΚ 1667, παρ. 1, πρώτο εδάφιο: «Η υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση αποφασίζεται

από το δικαστήριο ύστερα από αίτηση του ίδιου του πάσχοντος ή του συζύγου του, εφό-

σον υπάρχει έγγαμη συμβίωση, ή των γονέων ή των τέκνων του ή του εισαγγελέα ή και

αυτεπαγγέλτως». Ενώ στο άρθρο 1666 παρ. 1 γίνεται γενικά λόγος για ανιόντες και κατιό-

ντες, η ανωτέρω διάταξη αναφέρει μόνο γονείς και τέκνα. Γιατί άραγε;

Δεν προβλέπεται, δεν ήταν άλλωστε τότε δυνατόν να προβλέπεται, δικαίωμα του συντρό-

φου σε ελεύθερη συμβίωση. Η τελευταία αναγνωρίστηκε μεταγενεστέρως από τους νό-

μους 3719/2008 και 4356/2015. Τα νομοθετήματα αυτά δεν προβλέπουν δικαίωμα του

ενός «συντρόφου» να ζητήσει τη θέση σε δικαστική συμπαράσταση του ετέρου. Θα μπο-

ρούσε να γίνει ανάλογη εφαρμογή, των σχετικών άρθρων του ΑΚ (1666 επ.), ώστε να

τύχει ο σύντροφος μεταχειρίσεως παρόμοιας με αυτήν του συζύγου, όπως προβλέπουν τα

προαναφερθέντα νομοθετήματα.

Αξιοσημείωτο είναι το ότι το δικαστήριο μπορεί και αυτεπαγγέλτως να διατάξει τη δικαστική

συμπαράσταση. Αυτό δημιουργεί δικονομικά ζητήματα, η ενασχόληση με τα οποία δεν είναι

του παρόντος. Αποτελεί πάντως ενδιαφέρουσα και ιδιαιτέρως πατερναλιστική καινοτομία.

Δ. Ας δούμε και μια άλλη πτυχή του θέματος. Το δίκαιό μας δεν απαγορεύει την αυτο-

κτονία. Δεν θα ήταν δυνατόν να την τιμωρήσει, αν αυτή ήταν επιτυχής. Αλλά ούτε και την

απόπειρα αυτοκτονίας τιμωρεί. Η αυτοκτονία μπορεί να αποδοκιμάζεται για ηθικούς ή

θρησκευτικούς λόγους, αυτό όμως είναι άλλο θέμα. Υπενθυμίζεται ότι υπάρχουν έννομες

τάξεις, στην Ευρώπη η ελβετική και η ολλανδική, που επιτρέπουν να συναινεί ο ανιάτως