70 / 84
ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑΣ - Φιλίας και μαθητείας χάριν
482
Γ. Δ. ΚΑΛΛΙΜΟΠΟΥΛΟΣ
ασθενέστερη). Μπορεί να λεχθεί ότι ο άσωτος δεν διακινδυνεύει μόνο τη δική του αντίρ-
ρηση, αλλά και τη διατροφή (και την προσδοκία κληρονομικών δικαιωμάτων) εγγύτατων
προς αυτόν προσώπων. Επιπλέον, μπορεί, αν καταστεί άπορος, να επιβαρύνει τα πρόσω-
πα αυτά να διατρέφουν αυτόν, τον άσωτο. Όσον αφορά στην πρώτη περίπτωση είναι,
όπως προελέχθη, δυνατή η λήψη ασφαλιστικών μέτρων. Στη δεύτερη περίπτωση το θέμα
μπορεί να παραπεμφθεί στους δικονομολόγους. Άλλωστε ο ίδιος νόμος (ΑΚ 1076 in fine)
επιβάλλει τη λήψη υπόψη μόνο του συμφέροντος του ασώτου, τόσο ως προς τη λήψη όσο
και ως προς την έκταση των μέτρων της δικαστικής συμπαράστασης.
Παρέκβαση: Εδώ αξίζει να θυμηθούμε την Παραβολή του Ασώτου στο κατά Λουκάν Ευ-
αγγέλιο, 15.11. Είναι τόσο γνωστή η παραβολή αυτή που δεν χρειάζεται να την παραθέ-
σουμε σε όλη της την έκταση. Σημειώνουμε μόνο τα εξής: Ο πατέρας θυσιάζει τον μόσχο
το σιτευτό, επειδή ο άσωτος υιός του ήταν γι’ αυτόν νεκρός και επανήλθε στη ζωή· αυτό
σε απάντηση της αιτίασης του πρεσβύτερου υιού, ο οποίος είχε παραμείνει και υπηρετή-
σει τον πατέρα του πιστά και δεν του δόθηκε ούτε ένα ερίφιο για να διασκεδάσει με τους
φίλους του. Δεν εξετάζεται εδώ αν το παράπονο του πιστού υιού ήταν δικαιολογημένο.
Εκείνο που ενδιαφέρει είναι ότι ο άσωτος, επιστρέφοντας στην πατρική εστία (και εγκα-
ταλείποντας προφανώς τον άσωτο βίο), ανέκτησε τη θέση του στην οικογένεια. Έτσι και η
αποκλήρωση λόγω προνοίας (ΑΚ1845) αίρεται αν ο άσωτος ζώντος του διαθέτη εγκατέ-
λειψε τον άσωτο βίο ...
Ε. Αλλά, πέραν της καθαρά αστικολογικής θεώρησης, τίθεται και το ερώτημα αν και κατά
πόσον η ρύθμιση του Αστικού Κώδικα για την ασωτία είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα.
Στο άρθρο 2 παρ. 1 το Σύνταγμα ορίζει: «Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του αν-
θρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας».
Στο άρθρο 5 παρ. 1 ορίζει: «Καθένας, έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσω-
πικότητά του ....... εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν προσβάλλει
το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη».
Το άρθρο 25 παρ. 1 ορίζει: «1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους
του κοινωνικού συνόλου .... τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους ... Τα δικαιώματα αυτά
ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περι-
ορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να
προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από τον νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύ-
λαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας». [Όπως αντικαταστάθηκε
από το Ψήφισμα της 6.4.2001].
Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι το τρίτο εδάφιο του άρθρου 25 παρ. 1 αποτελεί δεσμευ-
τικό κανόνα δικαίου και, ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του
κοινωνικού συνόλου ισχύουν και στις ιδιωτικές σχέσεις, στο πεδίο του όλου ιδιωτικού