73 / 84
Δοκίμιο για την «προστασία» του ασώτου
Γ. Δ. ΚΑΛΛΙΜΟΠΟΥΛΟΣ
485
περίπτωση ανεπαρκούς πρόνοιας. Προς αποφυγή τέτοιων αμφιβολιών, αλλά και άλλων
(π.χ. η συντήρηση ισούται με διατροφή;) θα ήταν προτιμότερο να αποφεύγεται η πλήρης
αποστέρηση του μεριδούχου από την μερίδα του και να υπήρχε μόνο η δυνατότητα διορι-
σμού εκτελεστή διαθήκης, η δραστηριότητα του οποίου έχει περιθώρια ελαστικότητας και
πάντως υπόκειται στην κρίση του δικαστηρίου. Τέλος, αν ο άσωτος συνέλθει εκ των υστέ-
ρων, δεν έχει καμία δυνατότητα πρόσβασης στην κληρονομιαία περιουσία, διότι το άρθρο
1845 παρ. 3 ορίζει μόνο ότι η περί αποκληρώσεως διάταξη της διαθήκης δεν ισχύει, «αν
κατά το θάνατο του διαθέτη έπαψε να ισχύει ο λόγος της». Αν ο άσωτος συνερχόταν εκ των
υστέρων θα έπρεπε να έχει την προστασία που είχε ο άσωτος της ευαγγελικής παραβολής·
αν όχι τον μόσχο τον σιτευτό, αλλά την όποια νόμιμη μοίρα του. Αυτό θα μπορούσε να γί-
νει εφικτό σε περίπτωση διορισμού εκτελεστή της διαθήκης, το έργο του οποίου θα έπαυε,
εφόσον ο άσωτος αποδείκνυε οτι «θεραπεύτηκε» μονίμως και όχι υποκριτικά.
Οι ανωτέρω παρατηρήσεις προφανώς δεν αποτελούν παντελή άρνηση της αποκλήρωσης
για λόγους πρόνοιας. Απλώς είναι σκέψεις de lege ferenda ή εναύσματα για ερμηνεία της
σχετικής διάταξης contra litteram legis, πέρα από τα προβλήματα συνταγματικότητας.
Σημειώνεται εν τέλει ότι τα νέα νομοθετήματα για το σύμφωνο συμβίωσης φαίνεται να
καλύπτουν και την περίπτωση της αποκληρώσεως για λόγους πρόνοιας: ο Ν 3719/2008
στο άρθρο 11 παρ. 3 ορίζει ότι τα άρθρα 1826 επ., 1829 επ. ΑΚ εφαρμόζονται αναλόγως
και στο σύμφωνο συμβιώσεως. Η διάταξη δεν είναι σαφής γιατί δεν αναφέρει που τελειώ-
νουν οι παραπομπές. Μπορεί όμως να θεωρηθεί ότι καλύπτουν και το άρθρο 1845. Ο Ν
4536/2015 στο άρθρο 8 ρυθμίζει το κληρονομικό δικαίωμα του «συντρόφου» με ανάλογη
εφαρμογή των διατάξεων του Αστικού Κώδικα που αφορούν στους συζύγους. Έτσι καλύ-
πτεται και το άρθρο 1845, οπότε ισχύουν και εδώ τα προλεχθέντα για τον σύζυγο.