49 / 56
ΕΣΔΑ
Άρθρ. 6
Λ.-Α. ΣΙΣΙΛΙΑΝΟΣ
233
«πρόσβασης σε δικαστήριο» ή η διαπίστωση υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας δεν
προϋποθέτουν τελεσίδικη απόφαση.
Ορισμένα από τα δικαιώματα που απορρέουν από το άρθρο 6, όπως για παράδειγμα το
δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο
14
, δεν είναι απόλυτα, αλλά επιδέχονται περιορισμούς.
Επίσης, πολλά από τα δικαιώματα αυτά μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο παραίτησης
εκ μέρους του προσφεύγοντος. Μια τέτοια παραίτηση, ρητή ή έμμεση, θα γίνει δεκτή από
το Δικαστήριο μόνον εάν είναι αδιαμφισβήτητη ως προς την ύπαρξη και την έκτασή της,
προϊόν ελεύθερης βούλησης
15
, με γνώση των σχετικών συνεπειών, χωρίς να αντιστρατεύε-
ται σημαντικό δημόσιο συμφέρον
16
.
ΙI. Πεδίο εφαρμογής
Το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, όπως άλλωστε και το αντίστοιχο άρθρο 14 του Διεθνούς Συμφώνου
για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, δεν εφαρμόζεται σε όλες τις δίκες, αλλά μόνο σε
αυτές που αφορούν «αμφισβητήσεις επί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αστικής φύσης»
ή «κατηγορίες ποινικής φύσης» εναντίον του προσφεύγοντος. Ήδη από τα πρώτα βήμα-
τα της λειτουργίας τους, τα όργανα του Στρασβούργου, και ιδίως το ΕΔΔΑ, έχουν τονί-
σει κατά κόρον ότι οι παραπάνω έννοιες είναι αυτόνομες
17
, δηλαδή ότι πρέπει να ερμη-
νεύονται «υπό το φως των συγχρόνων συνθηκών ζωής στις δημοκρατικές κοινωνίες» και
όχι με απλή αναφορά στο εσωτερικό δίκαιο του εναγομένου Κράτους. Με άλλα λόγια, το
Δικαστήριο του Στρασβούργου δεν αποδίδει απαραίτητα στις παραπάνω έννοιες το νόημα
που αυτές μπορεί να έχουν στο εσωτερικό δίκαιο των Κρατών-μερών στη Σύμβαση, αλλά
τις ερμηνεύει και τις εφαρμόζει κατά τρόπο ομοιόμορφο, σύμφωνα με τα δικά του κριτή-
ρια. Ακολουθώντας την προαναφερθείσα κατεύθυνση διασταλτικής ερμηνείας του άρθρου
6, το ΕΔΔΑ έχει επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της διάταξης σε τομείς που ξεπερνούν κατά
πολύ το στενό πλαίσιο των αμιγώς αστικών και ποινικών υποθέσεων κατά το ελληνικό δί-
καιο, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών κατηγοριών υποθέσεων που ανήκουν στη σφαί-
ρα του δημοσίου δικαίου. Η σημαντική αυτή επέκταση του πεδίου εφαρμογής του άρθρου
6 επιτυγχάνεται με τη διασταλτική ερμηνεία και των δύο παραπάνω αυτονόμων εννοιών,
δηλαδή τόσο των «αμφισβητήσεων επί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αστικής φύσης»
όσο και των «κατηγοριών ποινικής φύσης» εναντίον του προσφεύγοντος.
14. Βλ.
infra
.
15. ΕΔΔΑ,
Deweer κ. Βελγίου
, 27.2.1980 παρ. 48-54.
16. ΕΔΔΑ,
Sejdovic κ. Ιταλίας
(Ευρεία Σύνθεση), 1.3.2006, παρ. 96-104,
Talat Tunç κ. Τουρκίας
, 27.3.2007,
παρ. 55-64.
17. ΕΔΔΑ,
Engel κ.ά. κ. Ολλανδίας
(Ολομέλεια), 8.6.1976, παρ. 81,
König κ. Γερμανίας
, ό.π., παρ. 88,
Georgiadis κ. Ελλάδας
, 29.5.1997, παρ. 34,
Ferrazzini κ. Ιταλίας
(Ευρεία Σύνθεση), 12.7.2001, παρ.
24,30. Βλ. επίσης, μεταξύ πολλών, Kastanas, E.,
Unité et diversité: Notions autonomes et marge d’ap-
préciation des États dans la jurisprudence de la Cour européenne des droits de l’homme
, Bruxelles:
Bruylant, 1996, ιδίως σελ. 334 επ., Sudre, F., «Le recours aux ‘notions autonomes’», στο F. Sudre (dir.),
L’interprétation de la Convention européenne des droits de l’homme
, Bruxelles: Nemessis/Bruylant,
1998, σελ. 93-131.
8
9