53 / 56
ΕΣΔΑ
Άρθρ. 6
Λ.-Α. ΣΙΣΙΛΙΑΝΟΣ
237
εδώ καθοριστικό ρόλο. Από το σύνολο της σχετικής νομολογίας συνάγεται ότι δεν ενδια-
φέρει ούτε η ιεραρχική θέση του κρατικού οργάνου, ούτε εάν αυτό έδρασε ενδεχομένως
ultra vires
, ούτε το πλαίσιο, συμβατικό ή μη, μέσα στο οποίο εκδηλώνεται η επίμαχη κρα-
τική δράση
38
.
Με την ίδια λογική, δηλαδή αυτή της οικονομικής διάστασης του δικαιώματος, το ΕΔΔΑ
έχει επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 6 και στο χώρο των κοινωνικών δικαιωμά-
των και των συναφών παροχών. Πράγματι, μια από τις πιο γνωστές εξελίξεις στη νομολο-
γία του Δικαστηρίου αφορά το χαρακτηρισμό των δικαιωμάτων στην κοινωνική ασφάλιση
και την κοινωνική περίθαλψη ως δικαιωμάτων αστικής φύσης που εμπίπτουν στο προστα-
τευτικό πεδίο του άρθρου 6. Σε μια πρώτη φάση, το Δικαστήριο τόνισε ότι οι όψεις ιδιω-
τικού δικαίου της κοινωνικής ασφάλισης επικρατούν των στοιχείων δημοσίου δικαίου
39
.
Έκτοτε, η νομολογία έχει παγιωθεί και το Δικαστήριο υπογραμμίζει την οικονομική φύση
των παραπάνω κοινωνικών δικαιωμάτων προκειμένου να τα εντάξει κατά σύστημα στο πε-
δίο εφαρμογής του άρθρου 6
40
. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και ορισμένες «παροχές σε
είδος», όπως η παροχή στέγης σε αστέγους
41
.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι οι αξιώσεις του πολιτικώς ενάγοντος, θεωρούνται ως υπο-
θέσεις αστικής φύσης και εντάσσονται ως τέτοιες στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 6
42
.
Πρόκειται για ενδιαφέρουσα νομολογιακή εξέλιξη, η οποία κατατείνει στο να καλύψει ένα
κενό κατά τη σύνταξη της Σύμβασης. Πράγματι, σύμφωνα με το γράμμα του άρθρου 6, η
εν λόγω διάταξη εφαρμόζεται στις «κατηγορίες ποινικής φύσης», μόνον, όμως, στο μέτρο
που αυτές στρέφονται κατά του προσφεύγοντος. Η διατύπωση αυτή δεν καλύπτει τον πο-
λιτικώς ενάγοντα, ο οποίος, κατά πάγια νομολογία, δεν έχει κανενός είδους δικαίωμα στον
ποινικό κολασμό του κατηγορουμένου
43
. Κατά συνέπεια, ο μόνος τρόπος για να ενταχθεί
η πολιτική αγωγή στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 6 ήταν να χαρακτηριστεί ως δικαίωμα
αστικής φύσης. Είναι προφανές ότι η οικονομική διάσταση της πολιτικής αγωγής έπαιξε
καθοριστικό ρόλο στο σημείο αυτό. Ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα παραπάνω ισχύουν
ακόμη και εάν η αξίωση του πολιτικώς ενάγοντος για χρηματική ικανοποίηση έχει καθαρά
συμβολικό χαρακτήρα
44
.
γ) Δικαιώματα και υποχρεώσεις μη οικονομικού χαρακτήρα
Παρόλο που ο οικονομικός χαρακτήρας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων συνιστά, ό-
πως είδαμε, σημαντικότατο στοιχείο για την υπαγωγή των σχετικών διαφορών στο άρθρο
38. ΕΔΔΑ,
Assenov κ. Βουλγαρίας
, 28.10.1998, ιδίως παρ. 108 επ.,
Balogh κ. Ουγγαρίας
, 20.7.2004, ιδίως
παρ. 70 επ. (κακομεταχείριση από την αστυνομία),
Göç κ. Τουρκίας
(Ευρεία Σύνθεση), 11.7.2002, ιδίως
παρ. 40 επ. (παράνομη κράτηση),
Pelli κατά Ιταλίας
(απόφαση επί του παραδεκτού), 13.11.2003 (αποζη-
μίωση για υπερβολική διάρκεια της δίκης), κλπ.
39. ΕΔΔΑ,
Feldbrugge κ. Ολλανδίας
(Ολομέλεια), 29.5.1986, ιδίως παρ. 36 επ.,
Deumeland κ. Γερμανίας
(Ολομέλεια), 29.5.1986, ιδίως παρ. 70 επ.
40. Βλ. μεταξύ πολλών, ΕΔΔΑ,
Schuler-Zgraggen κ. Ελβετίας
, 24.6.1993, παρ. 46,
Duclos κ. Γαλλίας
,
17.12.1996, παρ. 53,
Süssmann κ. Γερμανίας
(Ευρεία Σύνθεση), 16.9.1996, παρ. 42.
41. ΕΔΔΑ,
Fazia Ali κ. Ηνωμένου Βασιλείου
, 20.10.2015, παρ. 59-60.
42. ΕΔΔΑ,
Perez κ. Γαλλίας
(Ευρεία Σύνθεση), 12.2.2004, παρ. 57 επ.
43. ΕΔΔΑ,
Perez κ. Γαλλίας
, ό.π., ιδίως παρ. 70,
Aho κ. Φινλανδίας
, 16.10.2007, παρ. 40.
44. ΕΔΔΑ,
Perez κ. Γαλλίας
, ό.π.,
Gorou κ. Ελλάδας Νο 2
(Ευρεία Σύνθεση), 20.3.2009, παρ. 24.
18
19
20