Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΙΑΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ

Η Α

ΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

ΤΗΝ

ΝΩΣΙΑΚΗ

ΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ

206

Πολιτείας, πολιτική αξία. Η πολιτική συνοχής, με τις όποιες αστοχίες και ανεπάρκειες,

συνιστά έναν από τους βασικούς φορείς διάχυσης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέ-

λου στο σύνολο της ενωσιακής επικράτειας και συνάμα μια πρακτική εκδήλωση της αρ-

χής της αλληλεγγύης μεταξύ των συνοδοιπόρων της ενωσιακής υπόθεσης

639

Συμπεράσματα τίτλου ΙΙΙ

H απόπειρα λειτουργικής προσέγγισης ολοκληρώνει την επιχειρηθείσα ανατομία της αλ-

ληλεγγύης στην ενωσιακή δικαιοταξία. Η προσπέλαση της υπό εξέταση έννοιας με λει-

τουργικούς όρους φανερώνει τα ισχυρά, νομιμοποιητικά για την ενωσιακή υπόθεση,

και ενοποιητικά της χαρακτηριστικά. Ειδικά στα πεδία που έχουν εκχωρηθεί περιορισμέ-

νες αρμοδιότητες στην Ένωση, η αρχή της αλληλεγγύης, σε ομοζυγία με την αρχή της

επικουρικότητας, υπαγορεύει την άσκηση των αρμοδιοτήτων που έχουν παρακρατηθεί

από τα κράτη μέλη με γνώμονα το συλλογικό ενωσιακό συμφέρον. Η αλληλεγγύη ενι-

σχύει και συμπληρώνει, εν προκειμένω, την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας, συμβάλ-

λοντας στη διεύρυση της επήρειας και της αποτελεσματικότητας του ενωσιακού δικαί-

ου, με πιο ήπιο τρόπο: με επίκληση της συναλληλίας και της αξιακής ταύτισης, μεταξύ

των συμμετεχόντων στο κοινό εγχείρημα. Την ενοποιητική-ομοσπονδιακή φυσιογνω-

μία της Ένωσης υπηρετούν, με πιο συγκεκριμένους και επιχειρησιακούς όρους, και οι

ρήτρες αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση κρίσεων, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στις

Συνθήκες. Πρόκειται για διατάξεις με πρακτική και συμβολική σημασία, οι οποίες ωστό-

σο παραμένουν σε κάποιο βαθμό σχολάζουσες, καθώς δεν έχουν αξιοποιηθεί όσο θα

αναμενόταν, υπό τις τρέχουσες κρίσιμες πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές περιστά-

σεις.

Περαιτέρω, η προβολή της αρχή της αλληλεγγύης στο ενωσιακό δίκαιο λειτουργεί δι-

αμεσολαβητικά για την ανάδειξη της κοινωνικής-πολιτικής διάστασης της Ένωσης.

Καταρχάς, οριοθετικά-αμυντικά, υπό την έννοια ότι η αρχή θέτει περιορισμούς στην

άσκηση των θεμελιωδών ελευθεριών κίνησης και στην εφαρμογή των κανόνων αντα-

γωνισμού. Όπως διαφαίνεται από την εξέταση της υπάρχουσας νομολογίας, το διακύ-

βευμα είναι εν μέρει διαφορετικό, ανάλογα με το εάν η αλληλεγγύη συρρέει με τους κα-

νόνες περί ελεύθερης κυκλοφορίας ή με το ενωσιακό νομοθετικό πλαίσιο για τον αντα-

γωνισμό. Στην πρώτη περίπτωση, με βασικό επίδικο την πρόσβαση σε κοινωνικοασφα-

λιστικές παροχές, κρίνεται η μετάβαση από μια στενή, εθνική διάσταση της αλληλεγγύ-

ης, στην ευρύτερη, ενωσιακή της διάσταση. Η ενωσιακή ιθαγένεια και η παρεπόμενη δι-

εύρυνση του κύκλου των δικαιούχων των παροχών, με τη χορήγηση προστασίας στους

Ευρωπαίους πολίτες, οι οποίοι μετακινούνται στο εσωτερικό της Ένωσης, λειτουργεί ως

καταλύτης της κυοφορούμενης αλλαγής. Η παραπάνω, αναγκαία για τη θεμελίωση μιας

ενωσιακής κοινωνικής πολιτικής, εξέλιξη, κάθε άλλο παρά ανέφελη προοιωνίζεται, κα-

θώς γίνεται συχνά αντιληπτή ως εν δυνάμει θρυαλλίδα στη βιωσιμότητα των εθνικών

κοινωνικοασφαλιστικών συστημάτων. Σε ό,τι αφορά τους κανόνες για τον ανταγωνι-

639. J. M

OLINIER

(

éd.

Les principes fondateurs de l’Union européenne, σ. 250.