Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΗΝ ΕΝΩΣΙΑΚΗ ΔΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ

ΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΗΣ

ΡΧΗΣ

199

Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, με αποστολή την ανάληψη στοχευμένης δράσης για

την άμβλυνση των περιφερειακών ανισοτήτων. Ο πιο σημαντικός σταθμός για την ανα-

δυόμενη ευρωπαϊκή περιφερειακή πολιτική ήταν αναντίρρητα η Ενιαία Ευρωπαϊκή

Πράξη (1986), με την οποία συντελείται η συστοίχιση της περιφερειακής, της αγροτικής

και της κοινωνικής πολιτικής της Κοινότητας με τον ευρύτερο στόχο της οικονομικής και

της κοινωνικής συνοχής. Με τα άρθρα 130Α-130Ε εισάγεται για πρώτη φορά νομική βά-

ση για τη χάραξη και υλοποίηση περιφερειακής πολιτικής, ενώ λίγο αργότερα (1988)

κωδικοποιούνται και ενοποιούνται οι κανονισμοί για το σύνολο των διαρθρωτικών τα-

μείων, τα οποία πλέον εντάσσονται στην υπηρεσία της γενικότερης «πολιτικής για τη συ-

νοχή». Σε πολιτικό επίπεδο, οι προσχωρήσεις της Ελλάδας και των χωρών της Ιβηρικής

Χερσονήσου (Ισπανία, Πορτογαλία) αναδεικνύουν την ανάγκη εντατικοποίησης και εμ-

βάθυνσης των προσπαθειών της Κοινότητας, για συνδρομή στις πιο αδύναμες αναπτυξι-

ακά περιοχές της ευρωπαϊκής επικράτειας. Ακολούθως, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ,

συγκαταλέγεται για πρώτη φορά στους στόχους της Ένωσης η οικονομική και κοινωνική

συνοχή, καθώς και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ενώ ιδρύονται το Ταμείο

Συνοχής ως χρηματοδοτικός φορέας και η Επιτροπή των Περιφερειών ως συμβουλευ-

τικό όργανο

615

. Την περίοδο 1994-1999 συντελείται ο διπλασιασμός των πόρων των πε-

ριφερειακών ταμείων, οι οποίοι αντιστοιχούν πλέον στο ένα τρίτο του προϋπολογισμού

της Ένωσης. Συγχρόνως, νέες προκλήσεις έθεσε το 2004 η μαζική ένταξη στην ευρωπαϊ-

κή οικογένεια δέκα νέων χωρών, η καθεμία με διαφορετικό υπόβαθρο, βιοτικό επίπεδο

και αναπτυξιακή αφετηρία

616

Η Συνθήκη της Λισαβόνας αποτελεί τον πιο πρόσφατο σταθμό και, συνάμα, την ευκαιρία

για την προσθήκη μιας εδαφικής διάστασης στην πολιτική συνοχής. Η περιφερειακή πο-

λιτική της Ένωσης στοχεύει, σύμφωνα με τη νέα διατύπωση της Συνθήκης, στην «

ενίσχυ-

ση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής της συνοχής

». Σε τι συνίστανται οι τρεις

αυτές διαφορετικές εκφάνσεις της πολιτικής συνοχής; Σύμφωνα με την Επιτροπή, η οι-

κονομική και κοινωνική συνοχή ταυτίζεται «

με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και

της πράσινης οικονομικής ανάπτυξης στις περιφερειακές οικονομίες και την παροχή κα-

λύτερων υπηρεσιών

, περισσότερων ευκαιριών απασχόλησης και καλύτερης ποιότητας

ζωής στους κατοίκους»

617

. Αντίστοιχα, η εδαφική συνοχή αφορά την αρμονική ανάπτυ-

ξη όλων των περιοχών, καθώς και «

την μέριμνα ώστε οι πολίτες τους να είναι σε θέση

να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τα εγγενή χαρακτηριστικά των περιοχών αυτώ

ν»

618

. Με

τον τρόπο αυτό, σύμφωνα πάντα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ποικιλομορφία μετα-

τρέπεται σε πλεονέκτημα, το οποίο συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη όλης της Ένωσης.

Πάντως, η περαιτέρω εξειδίκευση και αποσαφήνιση των συγκεκριμένων όρων, ει δυνα-

τόν στο κείμενο των ίδιων των Συνθηκών, θα συνέβαλε στην καλύτερη κατανόησή τους

615. Άρθρα 158-162 της Συνθήκης του Μάαστριχτ.

616. Με τη διεύρυνση του 2004, ο πληθυσμός της Ένωσης αυξήθηκε κατά 20%, αλλά το ΑΕΠ της μόλις κατά 5%.

617. Ειδική έκδοση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την περιφερειακή πολιτική, σειρά «Η Ευρώπη με απλά λόγια»,

Βρυξέλλες, 2014, διαθέσιμη στον παρακάτω διαδικτυακό σύνδεσμο (τελευταία πρόσβαση 04.05.2016): http://

europa.eu/pol/pdf/flipbook/el/regional_policy_el.pdf.

618. Πράσινη Βίβλος για τη συνοχή - Μετατροπή της εδαφικής ποικιλομορφίας σε προτέρημα, σ. 3.