25 / 32
26
Το PSI των ομολόγων του Δημοσίου και οι συνέπειές του
Involvement
) ήταν πράγματι σημαντικές. Καθαρά σχηματικά και χωρίς αναφο-
ρά σε επιμέρους λεπτομέρειες, η κατάσταση διαμορφώθηκε ως εξής: Όποιος
είχε στην κατοχή του ομόλογο ονομαστικής αξίας 1.000 € αναγκάσθηκε, εμμέ-
σως ή αμέσως θα το εξετάσουμε στη συνέχεια, να το ανταλλάξει με δύο,
κατά
βάσιν
, ομόλογα, το ένα προερχόμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπι-
στωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ· European Financial Stability Facility, EFSF), με
ονομαστική αξία 150 € και λήξη μέσα σε δύο χρόνια (2014), το άλλο με εκδό-
τη το Ελληνικό Δημόσιο, διεπόμενο όμως από το αγγλικό δίκαιο, με ονομα-
στική αξία 315 €, απώτερη λήξη το 2042 και κλιμακούμενο επιτόκιο (2% μετα-
ξύ 2012-2015, 3% μεταξύ 2016-2020, 3,65% για το 2021 και 4,3% από το 2021
και μετά μέχρι την λήξη, σε συνδυασμό με ρήτρα ανάπτυξης)· έτσι, ο ομολο-
γιούχος απώλεσε το 2012
άμεσα
το 53,5% της ονομαστικής αξίας του ομολό-
γου (1.000 – 465 [150+315] = 535), ανεξαρτήτως της τότε τρέχουσας τιμής του
στην δευτερογενή αγορά
2
– η οποία είχε φθάσει πλέον να είναι σημαντικά χα-
μηλότερη του διασωθέντος 46,5%, αφού είχε προεξοφληθεί η αδυναμία πλη-
ρωμής από μέρους του Ελληνικού Δημοσίου
3
.
Η συντριπτική πλειονότητα των ομολογιούχων συμμετείχε εθελοντικά στο
πρόγραμμα ανταλλαγής, ωστόσο ένα μικρό μέρος των ομολογιούχων επέλε-
ξε, ρητώς ή σιωπηρώς, να μη συμμετάσχει. Προς αντιμετώπιση της άρνησης
αυτής, το Ελληνικό κράτος αποφάσισε, με νομοθετικές και κυβερνητικές πρά-
ξεις
4
, την ενεργοποίηση των περίφημων
«ρητρών συλλογικής δράσης»
(CACs,
2. Βλ. σχετ. και
Καλαμπούκα-Γιαννοπούλου
, ΔΕΕ 2012, 1006-1007.
3. Παρά το γεγονός ότι στον τύπο αναφέρθηκε ότι το πραγματικό μέγεθος του «κουρέ-
ματος» ξεπέρασε το 70%, σύμφωνα με την σχετική μελέτη των
Zettelmeyer/Trebesch/
Gulati
(Greek Debt Restructuring: An Autopsy, WP Series – August 2013, σ. 2) η
πραγματι-
κή ζημία
των ομολογιούχων ήταν χαμηλότερη, καθώς κυμάνθηκε
μεταξύ 59%-65%
: «...
the “haircuts” suffered by creditors on average were considerably lower than the 75 per
cent widely reported in the financial press at the time of the debt exchange, namely, in
the order of 59-65 per cent, depending on which methodology is applied. Furthermore,
these losses were not equally distributed across creditors, with much higher present
value losses on bonds maturing within a year (75 per cent or more), and much lower
losses on bonds maturing after 2025 (less than 50 per cent)» (εν συνεχεία ακολουθούν
στην μελέτη αναλυτικότερα στοιχεία). Βλ. σχετ. και
Μήτσου
, ΔΕΕ 2014, 1028.
4. Νομοθετικό θεμέλιο απετέλεσε εν προκειμένω κυρίως ο
Ν 4050/2012
περί «κανόνων
τροποποιήσεως τίτλων, εκδόσεως ή εγγυήσεως του Ελληνικού Δημοσίου με συμφωνία
των Ομολογιούχων» (αλλά και οι Ν. 4046/2012 και 4060/2012), ο οποίος καθιέρωσε μη-
χανισμό συλλογικής δράσης για τα ομόλογα υπό Ελληνικό δίκαιο. Εν συνεχεία, με τις
υπ’
αριθμ. 5/24.2.2012 και 10/9.3.2012 Πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ)
, κα-
θώς επίσης και την από
9.3.2012 Απόφαση του Αναπλ. Υπουργού Οικονομικών
, εξει-
δικεύθηκαν οι όροι του προγράμματος ανταλλαγής τίτλων· οι ΠΥΣ αφορούσαν, κατά
βάσιν, στον προσδιορισμό των Επιλέξιμων Τίτλων, την έγκριση της απόφασης της πλειο-
ψηφίας των ομολογιούχων, την αποδοχή αυτής και την καθιέρωση της δεσμευτικότητας
αυτής για την μειοψηφία.