
86
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
αυτοί είναι κατανεμημένοι ή ασκούνται από περισσότερα του ενός πρόσωπα και σ’ αυτές τις περι-
πτώσεις αποτελεί ζήτημα πραγματικό εάν την ιδιότητα του εργοδότη την έχουν περισσότεροι του
ενός ή εάν εργοδότης είναι μόνο ένας, στο πρόσωπο του οποίου συγκεντρώνονται οι κυριότεροι
από τους ως άνω ρόλους, ενώ τα υπόλοιπα πρόσωπα έχουν δευτερεύουσα και νομικώς μη αξι-
όλογη συμμετοχή στην εργασιακή σχέση
7
. Εξάλλου, κάποιες φορές δημιουργείται αμφισβήτηση
σχετικά με το πρόσωπο του εργοδότη, ιδίως στην περίπτωση που υφίσταται αφανής εταιρεία
8
ή «εν τοις πράγμασι» προσωπικές εταιρείες που δεν έχουν υποβληθεί στις νόμιμες δια-
τυπώσεις σύστασης
9
ή στην περίπτωση που εργοδότης είναι ένωση προσώπων
10
ή όταν ο μισθω-
τός προσλαμβάνεται από κάποιους εταίρους ομόρρυθμης εταιρείας ενώ οι λοιποί εταίροι που δεν
είχαν ανάμειξη στη εκμετάλλευση της επιχείρησης δεν συμμετείχαν στην πρόσληψη αυτού
11
ή, τέ-
λος, σε ειδικές περιπτώσεις, όπως είναι η περίπτωση παροχής εργασίας σε ΚΤΕΛ
12
. Πάντως, με πρό-
σφατες αποφάσεις του Αρείου Πάγου έγινε δεκτό ότι, όταν υφίσταται αμφισβήτηση ως προς το
πρόσωπο του εργοδότη, αποβλέπουμε πρώτα στο πρόσωπο εκείνου προς το συμφέρον του οποί-
ου παρέχεται η εργασία, αυτός δε είναι ο φορέας της επιχείρησης και περαιτέρω αποβλέπουμε στο
πρόσωπο, φυσικό ή νομικό που φέρει τις δαπάνες και τους κινδύνους της επιχείρησης
13
.
Εξάλλου, στις περιπτώσεις που εργοδότης είναι νομικό πρόσωπο, τότε οι εργοδοτικές
εξουσίες, μέσω των οποίων πραγματώνεται το διευθυντικό δικαίωμα (π.χ. κατάρτιση και λύση
της σύμβασης εργασίας), ασκούνται από φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατά το καταστατικό
ή το νόμο αποτελούν τους νόμιμους αντιπροσώπους αυτού (άρθρο 211 ΑΚ). Όταν η
δήλωση βούλησης αυτών στο όνομα του νομικού προσώπου εργοδότη γίνεται μέσα στα όρια της
εξουσίας αντιπροσώπευσης, ενεργεί υπέρ και κατά αυτής. Το αποτέλεσμα αυτό επέρχεται είτε η
δήλωση γίνεται ρητά στο όνομα του αντιπροσωπευόμενου είτε συνάγεται από τις περιστάσεις ότι
έγινε στο όνομά του. Τα ίδια ισχύουν αναλόγως και όταν η δήλωση βούλησης απευθύνεται προς
τον αντιπρόσωπο
14
.
7. ΑΠ 352/2016 ΕΕργΔ 75, 2016, 1384, ΑΠ 259/2016 ΕΕργΔ 75, 2016, 601, ΑΠ 1161/2015 ΔΕΝ
72, 2016, 32, ΑΠ 800/2014 ΔΕΝ 70, 2014, ΑΠ 805/2011 ΝΟΜΟΣ.
8. ΑΠ 1523/1995 ΔΕΝ 53, 1997, 275.
9. ΑΠ 2074/2007 ΔΕΝ 64, 2008, 179.
10. Στην περίπτωση αυτή νομιμοποιούνται παθητικώς τόσο η ένωση προσώπων όσο και ατο-
μικά τα πρόσωπα (φυσικά ή νομικά) που την αποτελούν (ΑΠ 693/2001 ΔΕΝ 58, 2002, 233).
11. ΑΠ 640/2008 ΔΕΝ 65, 2009, 10.
12. AΠ 520/1996 ΔEN 53, 1997, 949, AΠ 1736/1995 ΔEN 53, 1997, 499.
13. ΑΠ 1261/2014 ΕΕργΔ 73, 2014, 1453 = ΔΕΝ 71, 2015, 102, ΑΠ 873/2009 ΝοΒ 57, 9/2009,
2173 = ΔΕΝ 66, 2010, 99. Επίσης, έχει γίνει δεκτό ότι η μεταξύ τρίτου και παρένθετου προ-
σώπου καταρτιζόμενη δικαιοπραξία είναι εικονική όταν οι συμβαλλόμενοι ήθελαν τα από
αυτήν αποτελέσματα να επέλθουν όχι στο πρόσωπο του δικαιοπρακτήσαντος αλλά κατ’ ευ-
θείαν στο πρόσωπο του μη εμφανισθέντος (ΕφΑθ 1618/2007 ΔΕΕ 2009, 490). Στην περί-
πτωση εκμετάλλευσης επιχείρησης από δύο συζύγους θεωρούνται και οι δύο ως εργοδό-
τες του μισθωτού, ανεξάρτητα της τυχόν εμφάνισης του ενός απ’ αυτούς στις σχέσεις προς
τους τρίτους ως φορέα της εκμετάλλευσης (ΕφΘεσ 304/1975 Αρμ 30, 1976, 183). Επίσης,
πρόσφατα έγινε δεκτό ότι είναι δυνατόν η σύμβαση εργασίας να συναφθεί ταυτόχρονα με
δύο εργοδότες (συνεργοδότες), όταν στην πραγματικότητα η επιχειρηματική δραστηριό-
τητα για την κάλυψη των αναγκών της οποίας προσλήφθηκε ο μισθωτός ασκείται στο όνο-
μα δύο διαφορετικών εργοδοτών οι οποίοι καταβάλλουν από κοινού τις αποδοχές του (ΑΠ
1351/2009 ΔΕΝ 66, 2010, 286).
14. ΑΠ 612/2015 ΕΕργΔ 74, 2015, 1430.