70 / 82
Χ. ΜΑΣΤΡΟΚΩΣΤΑΣ
485
Εκούσια έξοδος εταίρου
Άρθρο 261
στην πορεία της εταιρίας, η πιστοληπτική του ικανότητα ή το ύψος της περιουσίας του, αν δεν
συντρέχουν άλλα, εξαιρετικά, πραγματικά περιστατικά
38
. Η έξοδος του εταίρου, όταν υπάρ-
χουν οι παραπάνω συνθήκες, μπορεί να αποτελέσει σπουδαίο λόγο λύσης της εταιρίας (άρ-
θρο 259 § 1 περ. δ΄). Δεν μπορεί επίσης, αν δεν συντρέχουν και άλλες ιδιαίτερες περιστάσεις,
να θεμελιωθεί καταχρηστικότητα της άσκησης του δικαιώματος εξόδου στις δυσμενείς συνέ-
πειες που υφίσταται η εταιρία λόγω της υποχρέωσης καταβολής στον εξερχόμενο της αξίας
της εταιρικής του συμμετοχής, διότι, λόγω της ελεύθερης άσκησης του δικαιώματος εξόδου,
δεν απαιτείται ειδικό έννομο συμφέρον του εξερχομένου για την άσκησή του, ενώ το συμφέ-
ρον της εταιρίας από την αποεπένδυση που συνεπάγεται η αποχώρηση του εταίρου προστα-
τεύεται με τις ειδικές ρυθμίσεις των άρθρων 264 § 3 (υποχρέωση του εξερχομένου να καλύ-
ψει τις ζημίες που του αναλογούν) και 269 § § 1, 3 (διατήρηση επί πενταετία της προσωπικής
ευθύνης του εξερχομένου). Είναι δυνατόν με βάση την καλή πίστη (ΑΚ 288) να επιβάλλεται
η μετατόπιση του χρόνου της καταβολής της αξίας της εταιρικής συμμετοχής (βλ. π.κ., άρθρο
264, αρ. 17), όπως είναι δυνατόν η αξίωση αυτή να ασκείται άκαιρα (π.κ., αρ. 19).
Καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος εξόδου μπορεί να υπάρξει, όταν ο εταίρος ασκεί το
δικαίωμα εξόδου με πρόθεση να προκαλέσει βλάβη στην εταιρία και εμμέσως τους λοιπούς
εταίρους κατά τρόπο που αντιβαίνει στα χρηστά ήθη (κακοβουλία)
39
ή όταν ασκεί το δι-
καίωμα εξόδου για να τους πιέσει
40
, με σκοπό να επιτύχει ευνοϊκότερη διαμόρφωση της θέ-
σης του στην εταιρία ή την ικανοποίηση συμφερόντων του εκτός της εταιρίας. Η πρόθεση
πρόκλησης βλάβης είναι εξαιρετικά δυσαπόδεικτη. Δεν είναι όμως δυνατόν να γίνει δεκτή,
στην περίπτωση της άσκησης του δικαιώματος εξόδου, η άποψη ότι είναι δυνατόν να συνα-
χθεί αντικειμενικά η πρόθεση πρόκλησης βλάβης από την έλλειψη σοβαρού συμφέροντος
ή ωφέλειας από την άσκηση του δικαιώματος
41
, διότι έτσι εισάγεται έμμεσα ως προϋπόθεση
της άσκησης του δικαιώματος η ύπαρξη σπουδαίου λόγου. Η άσκηση του δικαιώματος εξό-
δου μπορεί να θεωρηθεί ότι υπερβαίνει τα όρια της ΑΚ 281, όταν είναι απρόοπτη και προ-
καλεί κενό διοίκησης που έχει ως συνέπεια την παράλυση της λειτουργίας της εταιρίας ή την
πρόκληση σημαντικών ζημιών που κλονίζουν την επιχειρηματική της πορεία
42
. Όταν όμως η
απρόοπτη άσκηση του δικαιώματος εξόδου οφείλεται σε σπουδαίο λόγο, αίρεται η καταχρη-
στικότητα
43
.
38. ΠΠρΘεσ 12934/2014,45, παρατ. Γεωργόπουλου Γ., για την παραχώρηση δικαιώματος εκμετάλλευσης
προγράμματος Η.Υ. υπό τη διαλυτική αίρεση της εξόδου του από την εταιρία. Διαφορετικά στην Ε.Π.Ε.,
όπου η εκτίμηση της συνδρομής «σπουδαίου λόγου» (άρθρο 33 § 2, 3 ν. 3190/1955), περιέχει στάθμιση
των επιπτώσεων της εξόδου στο συμφέρον της εταιρίας (βλ. π.π., αρ. 7).
Σπυρίδωνος Α.
, ό.π., σ. 552 υπό
iv και σ. 572 υπό v : η έξοδος εταίρου Ε.Π.Ε. που έχει την πλειοψηφική συμμετοχή μπορεί να είναι κατα-
χρηστική.
39.
Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη Ε.
, ό.π.,
3.Β.ΙΙ,σ. 202. Πρβλ. ΕφΑθ 1017/2001 ΕΕμπΔ 2003,67 ή ΔΕΕ
2001,774, σημ.
Παπαντώνη Μ.
· ΕφΘεσ 1723/ 2004 Αρμ 2004,1428, σχ.
Μπεχλιβάνη Αχ.,
για καταχρηστι-
κή καταγγελία εταιρίας και
Γεωργιάδη Ν.
, στο Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρ. 281, Δ.Ι, αριθμ. 41, σ. 523.
40.
Κατσάς Θ,
ό.π., σ. 260-261.
41. βλ. γενικά για τη θέση αυτήν
Γεωργιάδη Ν.
, ό.π., ΕφΛαρ 36/1987 ΝοΒ 1987,785.
42.
Γεωργιάδης Απ.
, Ενοχικό Δίκαιο, Γεν.Μέρος, 1999, § 14.ΙΙ.5.β, αρ. 20, σ. 181, για την επικάλυψη των ΑΚ
288 και 281, διότι η απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης προκύπτει από την ΑΚ 288·
Λαδάς Π.,
Γενικές
αρχές του αστικού δικαίου, Ι, 2007, σ. 304, αρ. 18. Βλ. και π.π., αρ. 15.
43.
Κιουπτσίδου-Στρατουδάκη Ε.
, ό.π.,
3.Β.ΙΙ, σ. 202.
17