32 / 48
[2] ΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙ ΚΛΗΡΟΥ
208
ΑΘ. ΚΟΝΤΗΣ
Επίσης εάν ο νομέας της κληρονομίας μεταβιβάσει κληρονομιαία κινητά πράγματα
προς τον καλόπιστο τρίτο, δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής ούτε το άρθρο 1036 ΑΚ
(καλόπιστη κτήση κινητού), διότι τα κληρονομιαία κινητά πράγματα έχουν ξεφύγει
από τη νομή του κληρονόμου χωρίς τη θέλησή του (άρθρο 1038 ΑΚ), εκτός και αν
συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 1039 ΑΚ
251
.
Ο τρίτος πάντως ενδέχεται και αναλόγως των πραγματικών περιστατικών, να απο-
κρούσει την ασκηθείσα εναντίον του ειδική αγωγή από τον κληρονόμο ως καταχρη-
στική (άρθρο 281 ΑΚ), εάν είναι καλόπιστος και ταυτόχρονα εάν το αντικατάλλαγμα
επαρκεί για την πλήρη ικανοποίηση του κληρονόμου
252
.
IV. Επιλογή από τη νομολογία
253
Από την πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου, χαρακτηριστικές περιπτώσεις
εφαρμογής του άρθρ. 1872 ΑΚ είναι οι εξής:
Α)
Η ΑΠ 1413/2014
254
έκρινε ότι αντικατάλλαγμα αποτελεί το διαμέρισμα που αγό-
ρασε ο εναγόμενος νομέας της κληρονομίας με χρήματα της κληρονομίας και το τί-
μημαπουαπέκτησεαπότηνπώλησηδιαμερίσματοςτηςδιαθέτιδας-κληρονομουμένης.
Σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, ο Άρειος Πάγος επικύρωσε
την απόφαση του Εφετείου, με την οποία είχε κριθεί ότι η διαθέτης, η οποία είχε
συντάξει δημόσια διαθήκη στην οποία κατέλιπε την περιουσία της (ένα ακίνητο και
μετρητά σε τραπεζικούς λογαριασμούς) στον αδερφό της αποκλείοντας από την κλη-
ρονομία τις αδερφές της και εξ αδιαθέτου κληρονόμους της, κατά τον χρόνο σύντα-
δυνάμει του κληρονομητηρίου αυτού προέλθει σε συμφωνία με καλόπιστο τρίτο και ο τελευταίος
κατασκευάσει σε κληρονομιαίο ακίνητο πολυώροφη οικοδομή, λαμβάνοντας ως αμοιβή εξ αδι-
αιρέτου ποσοστό επί του οικοπέδου στο οποίο θα αντιστοιχούν ορισμένες οριζόντιες ιδιοκτησίες
(αντιπαροχή), η μεταβολή αυτή στο κληρονομιαίο ακίνητο δεν το μεταβάλλει σε αντικατάλλαγμα.
Και τούτο γιατί, ως προς ένα μέρος του οικοπέδου, αυτό που αναφέρεται στις οριζόντιες ιδιοκτη-
σίες που περιέχονται στον οικοπεδούχο εργοδότη, δεν επέρχεται μεταβολή λόγω μεταβιβάσεως.
Αν συνεπώς αληθινός κληρονόμος με την περί κλήρου αγωγή του ζητεί από τον pro herede νομέα
της κληρονομίας να του αποδοθεί το κληρονομικό του μερίδιο, που συνίσταται σε εξ αδιαιρέτου
ποσοστό επί του κληρονομιαίου οικοπέδου, η αγωγή του δεν απορρίπτεται ως μη νόμιμη, αν
αποδειχθεί ότι επ’ αυτού ανοικοδομήθηκε πολυώροφη οικοδομή που υπήχθη στο σύστημα της
οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας. Αλλά γίνεται δεκτή και διατάσσεται η απόδοση του κληρονομι-
κού του μεριδίου, το οποίο όμως περιορίζεται στο ποσοστό που απέμεινε μετά την αφαίρεση του
εργολαβικού ανταλλάγματος»
.
251.
Κουσούλης
σε Γεωργιάδη/Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρα 1872-1873, αρ. 13,
Γεωργιάδης
, ΚληρΔ, § 46
αρ. 63, υποσημ. 94,
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 450. Πρβλ. και
Γεωργιάδη
, Εμπράγματο Δίκαιο, ό.π., §
50, αρ. 54 (μόνο αν ο εκποιών είχε επιτύχει την έκδοση κληρονομητηρίου, ο καλόπιστος τρίτος
αποκτά).
252.
Παναγιωτόπουλος
σε Γεωργιάδη ΣΕΑΚ, άρθρο 1872, αρ. 13.
253. Βλ. και τα παραδείγματα πρακτικής εφαρμογής των επιμέρους εδαφίων του άρθρου 1872 σε
Γεωρ-
γιάδη
, ΚληρΔ, § 46, σελ. 907-908,
Ψούνη
, ΚληρΔ ΙΙ, σ. 450-451.
254.
ΕφΑΔ 4/2015,331 επ.
157
158
159
160
161