ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΕΩΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ

172 H ποινική διαπραγμάτευση (plea bargaining)

Οι απαντήσεις είναι διαφορετικές σε κάθε χώρα. Άλλωστε και οι προτάσεις για

εισαγωγή του plea bargaining αναφέρονται στα δεδομένα κάθε χώρας ξεχω-

ριστά και προσαρμόζονται αναλόγως σε αυτά. Δεν έχει διαμορφωθεί ένα ενι-

αίο ευρωπαϊκό μοντέλο ποινικής διαπραγμάτευσης, αλλά κάθε χώρα υιοθετεί

μια διαφορετική παραλλαγή του θεσμού, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες

της εσωτερικής έννομης τάξης της

. Οι προτάσεις, λοιπόν, που θα επιχειρηθεί

να διατυπωθούν στη συνέχεια αναφέρονται αποκλειστικά στο ελληνικό ποινι-

κό δίκαιο και στην ελληνική πραγματικότητα.

α) Ευρεία αποποινικοποίηση

Εδώ και πολλά χρόνια, τονίζεται από το σύνολο της θεωρίας το μεγάλο πρό-

βλημα που έχει δημιουργήσει στην ποινική μας δικαιοσύνη η ευρεία ποινικο-

ποίηση πράξεων ήσσονος βαρύτητας, για την αντιμετώπιση των οποίων θα

αρκούσαν οι διατάξεις του αστικού δικαίου ή η επιβολή διοικητικών κυρώ-

σεων

. Με την πολιτική αυτή, που ακολουθείται αδιαλείπτως ήδη από τη δε-

καετία του ’60 και με διογκούμενη ένταση τα τελευταία χρόνια, επιβαρύνε-

ται ολόκληρο το σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας,

όπως και το σωφρονιστικό μας σύστημα. Επιπλέον, καθώς οι ίδιες πράξεις

αντιμετωπίζονται όχι μόνο με ποινικές, αλλά και με διοικητικές κυρώσεις, επι-

βαρύνεται τελικά «διπλά» η επιβαρυμένη ήδη δικαιοσύνη μας με «διπλές» δί-

κες τόσο στα ποινικά όσο και στα διοικητικά δικαστήρια. Το πρόβλημα γίνε-

ται οξύτερο όταν για πολλές πράξεις (λ.χ. λαθρεμπορία) οι διοικητικές κυρώ-

σεις έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των ποινών, δηλαδή έχουν κατ’ εξοχήν τι-

μωρητικό και στιγματιστικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται το ίδιο

άτομο να τιμωρείται ποινικά δύο φορές για την ίδια πράξη, κατά παραβία-

ση της πάγιας σχετικής νομολογίας του ΕΔΔΑ

, αλλά και της νομολογίας του

ΔΕΕ

. Έτσι, ο «υπερβάλλων ζήλος» του Έλληνα νομοθέτη όχι μόνο επιβαρύνει

το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης, αλλά έχει οδηγήσει κατ’ επανάληψη

και στην καταδίκη της χώρας μας για προσβολή των θεμελιωδών ελευθεριών.

Η πρώτη, λοιπόν, και πιο σημαντική πρόκληση για τον ποινικό νομοθέτη —αν

θέλει να αντιμετωπίσει όχι μόνο την υπερφόρτωση του ποινικού μας συστή-

29.

Α. Τζαννετής

, ό.π., ΠοινΧρ 2016, 15 επ. (ΙΙΙ.2).

30. Βλ. σχετικά

Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου,

Προκλήσεις για τον σύγχρονο ποινικό νομοθέ-

τη, ΠοινΧρ 2015, 481 επ.

31. ΕΔΔΑ, Υπόθεση Engel κατά Ολλανδίας, απόφαση της 8.6.1976, παρ. 85. Βλ. αναλυτι-

κά

Σ.–Η. Ακτύπη

, σε: (Λ.-Α. Σισιλιάνου, Διευθυντή έκδοσης), Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δι-

καιωμάτων του Ανθρώπου, Ερμηνεία κατ' άρθρο, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, 2013, σελ.

750 επ. Βλ. επίσης ΕΔΔΑ (Πρώτο Τμήμα), Υπόθεση Καπετάνιος κατά Ελλάδας, απόφα-

ση της 30.4.2015.

32. ΔΕΕ, Υπόθεση C-617/10 Åklagaren κατά Hans Åkerberg Fransson, απόφαση της

26.2.2013.