ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
77
καταργούνται ή τροποποιούνται όπως οι νόμοι. Η ανάκληση είναι επιτρεπτή
υπό τις ακόλουθες αρνητικές προϋποθέσεις:
– εφόσον ο νόμος ρητά δεν την απαγορεύει ή εφόσον ο νόμος εμμέσως,
αλλά σαφώς δεν την απαγορεύει
– εφόσον δεν παρήλθε εύλογος χρόνος από την έκδοση της πράξης
– εφόσον δεν δημιουργήθηκε κατάσταση που κωλύει την ανάκληση ή δεν
ιδρύθηκαν δικαιώματα του διοικητικού ή και του ιδιωτικού δικαίου ένε-
κα της πράξης. Επίσης, το νομικά, πραγματικά ή και ηθικά ανέφικτο κω-
λύουν την ανάκληση, εκτός εάν λόγοι δημοσίου συμφέροντος επιβάλλουν
το αντίθετο.
Η ανάκληση ενεργείται είτε οίκοθεν από το διοικητικό όργανο που έχει εκδώ-
σει την πράξη είτε από τον προϊστάμενό του είτε κατόπιν αίτησης του διοι-
κουμένου ενώπιον του οργάνου που έχει εκδώσει την πράξη. Εάν η αρμοδι-
ότητα έκδοσης της πράξης έχει μεταβιβασθεί σε άλλο όργανο, τότε αρμόδιο
για την ανάκληση είναι αυτό.
Υποχρέωση για την ανάκληση διοικητικών πράξεων, κατ’ αρχήν, δεν επιβάλ-
λεται. Εναπόκειται, λοιπόν, στη διακριτική ευχέρεια της δημόσιας διοίκησης
να προβεί ή όχι στην ανάκληση, ενόψει προστασίας του δημοσίου συμφέρο-
ντος και τήρησης της αρχής της χρηστής διοίκησης. Πάντως, όταν ζητηθεί εγ-
γράφως η ανάκληση από τον διοικούμενο, οφείλει να αιτιολογήσει επαρκώς
την άρνησή της. Δεν αποκλείεται, όμως, να επιβάλλει ρητά το Σύνταγμα ή ο
νόμος την υποχρέωση ανάκλησης, όπως π.χ. ορίζει το αρ. 17 παρ. 4 εδ. 4 του
Συντάγματος, κατά το οποίο η μη καταβολή της αποζημίωσης στο διοικούμε-
νο για την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων του, εντός των συνταγμα-
τικών προθεσμιών, αίρει αυτοδικαίως την τελευταία.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις, η παράλειψη ανάκλησης μπορεί να θεωρηθεί ότι
συνιστά παρανομία, δηλ. παράλειψη οφειλομένης νόμιμης ενέργειας, και ότι
θεμελιώνει αστική ευθύνη του Κράτους, διότι η παράνομη πράξη αντίκειται
στην αρχή της νομιμότητας.
Οι νόμιμες διοικητικές πράξεις δεν ανακαλούνται, διότι συμφωνούν με το
νόμο. Κατ’ εξαίρεση ανακαλούνται για τους ακόλουθους λόγους:
– δημόσιο συμφέρον: λόγοι δημοσίου συμφέροντος δικαιολογούν την
ανάκληση νομίμων πράξεων οποτεδήποτε, έστω και εάν από την πρά-
ξη έχουν δημιουργηθεί δικαιώματα ή ορισμένη πραγματική κατάσταση,
όπως π.χ. η ανάκληση άδειας κυκλοφορίας καλλυντικού, εάν νεώτερα δε-
δομένα αποδείξουν ότι η χρήση του είναι επιβλαβής. Ανάκληση δικαιολο-