ΣΥΝΟΨΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Η ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Οι διαφορές

που προκύπτουν από τις διοικητικές συμβάσεις υπάγονται στην

αρμοδιότητα του Διοικητικού Εφετείου του τόπου κατάρτισης της σύμβασης, αν

και συχνά αποτελεί συμβατικό όρο η διαιτητική επίλυση της διαφοράς. Πράξεις

που προηγούνται της κατάρτισης της σύμβασης θεωρούνται «αποσπαστές» και

προσβάλλονται με αίτηση ακυρώσεως (ακυρωτική διαφορά) ενώπιον είτε του

ΣτΕ είτε του ΔΕφ. Το ίδιο ισχύει και για τις διαφορές από πράξεις οι οποίες επιχει-

ρούνται στο πλαίσιο σύμβασης και θίγουν το έννομο συμφέρον τρίτου.

74. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση

Η αναγκαστική απαλλοτρίωση είναι η στέρηση ιδιοκτησίας με διοικητικές

πράξεις (πρόκειται για διοικητική διαδικασία που συντίθεται από περισσό-

τερες διοικητικές και δικαστικές πράξεις και ρυθμίζεται, κυρίως, με τις διατά-

ξεις Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων, Ν 2882/2001) για λόγους νομο-

θετικά προσδιορισμένης δημόσιας ωφέλειας. Κηρύσσεται με μονομερή πρά-

ξη της διοίκησης και συντελείται μόνον μετά την καταβολή πλήρους και δι-

καστικά προσδιορισμένης αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη που θίγεται. Η ανα-

γκαστική απαλλοτρίωση συνιστά σοβαρή παρέκκλιση από τη συνταγματικά

κατοχυρωμένη προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας (αρ. 17 παρ. 1)

και για

το λόγο αυτό ρυθμίζεται από το ίδιο το Σύνταγμα (αρ. 17 παρ. 2-5). De facto

ή έμμεση αναγκαστική απαλλοτρίωση υπάρχει στις περιπτώσεις που με πρά-

ξεις της διοίκησης περιορίζεται τόσο πολύ το δικαίωμα της ιδιοκτησίας ώστε

στην πραγματικότητα να καταργείται, λ.χ. αναγκαστική απαλλοτρίωση μέ-

ρους ακινήτου που καθιστά άχρηστο και το εναπομείναν μέρος. Όταν συ-

ντρέξει de facto ή έμμεση αναγκαστική απαλλοτρίωση τότε και πάλι ο θι-

γόμενος δικαιούται αποζημίωσης η οποία επιδικάζεται από το αρμόδιο δι-

καστήριο. Αντικείμενο της απαλλοτρίωσης μπορεί να είναι μόνον η ιδιωτι-

κή περιουσία ιδιωτών και ΝΠΔΔ. Στην έννοια της περιουσίας που υπόκειται

σε απαλλοτρίωση εμπίπτουν όλα τα περιουσιακής φύσεως δικαιώματα (λ.χ.

εμπράγματα, ενοχικά, πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας). Οι προϋ-

ποθέσεις νομιμότητας της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης καθορίζονται από

το σύνταγμα (αρ. 17 παρ. 2 ) και είναι οι εξής : α. ύπαρξη δημόσιας ωφέλει-

ας (η απαλλοτρίωση να συνιστά καλύτερη, συγκριτικά με άλλες, λύση για την

εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος), β. η δημόσια ωφέλεια να προβλέ-

πεται από νόμο (τυπικό ή ουσιαστικό), γ. να είναι προσηκόντως αποδεδειγμέ-

15. Βλ. και παρακάτω Παράρτημα Δ.

16. Η ατομική ιδιοκτησία προστατεύεται, εκτός από το Σύνταγμα, και από το ενωσιακό

δίκαιο (αρ. 295 ΣυνθΕΟΚ καθώς και από το Πρώτο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ .