ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

502

Αντίθετα ο Πρόεδρος Πικής αναφέρει τα εξής στην απόφαση του:

679

«Έχουμε κληθεί να αποστούμε από το λόγο της Λιασίδης. Δυνατότητα απόκλισης από δε-

σμευτικό δικαστικό προηγούμενο παρέχεται κάτω από τις αρχές που προσδιορίζει η νο-

μολογία. Το ακόλουθο απόσπασμα, από την απόφαση στην Νικολάου κ.α. v. Νικολάου

και Άλλου (Αρ. 2) (1992) 1 Α.Α.Δ. (Β) 1338, το οποίο υιοθετήθηκε στη Μαυρογένης v.

Βουλής κ.α (Αρ. 3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315-328-329 (απόφαση πλειοψηφίας), προσδιορίζει

πότε είναι παραδεκτή παρέκκλιση από δικαστικό προηγούμενο: – (σελ.1406).

Τα περιθώρια και προϋποθέσεις για απόκλιση από προηγούμενες αποφάσεις της ολο-

μέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι ανάλογες με εκείνες που παρέχονται στη

Δικαστική Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων να αποκλίνει από προηγούμενες αποφά-

σεις της που περιέχονται στη διακήρυξη του 1966 [1966] 3 All ER., 77. Στο προοίμιο της

Διακήρυξης Πρακτικής επαναβεβαιώνεται η προσήλωση στο δικαστικό προηγούμενο ως

το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομείται το δίκαιο και προσδιορίζεται η εφαρμογή του

σε συγκεκριμένους τομείς. Προηγούμενες αποφάσεις του δικαστηρίου θεωρούνται κα-

τά κανόνα δεσμευτικές. Μόνο λόγοι κεφαλαιώδους σημασίας, όπως η ουσιαστική μετα-

βολή των περιστάσεων στις οποίες εδράζεται αρχή δικαίου, μπορεί να δικαιολογήσουν

απόκλιση από το λόγο προηγούμενης απόφασης του δικαστηρίου. (Fitzleet Estates Ltd

v. Cherry [1977] 3 All ER., 996 (H.L.) – Βλ. επίσης Bremer Vulkan v. South India Shipping

[1981] 1 All ER, 289, Paal Wilson & Co v. Blumenthal [1983] 1 All ER, 34, Food Corp of

India v. Antclizo Shipping [1988] 2 All ER 513). Ευχέρεια για απόκλιση παρέχεται και

όταν κριθεί ότι προηγούμενη απόφαση βασίζεται σε αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη αρχή

δικαίου ή οδηγεί σε καταφανώς άδικα αποτελέσματα (O’ Brien v. Robinson [1973] 1 All

ER 583 (H.L)

Οι τρεις, κατ’ εξοχήν, λόγο για τους οποίους είναι παραδεκτή παρέκκλιση από δικαστικό

προηγούμενο είναι:

(α) Η ουσιώδης μεταβολή των περιστάσεων:

Καμία αλλαγή στις περιστάσεις που περιβάλλουν την αρχή που αναγνωρίστηκε στην

πρόσφατη απόφαση Λιασίδης – (δόθηκε 30/09/02) δεν έχει επέλθει, ούτε έχει γίνει λόγος

για τέτοια μεταβολή.

(β) όταν ο λόγος του δικαστικού προηγούμενου βασίζεται σε αδιαμφισβήτητα εσφαλμέ-

νη αρχή δικαίου:

Αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη αρχή δικαίου είναι εκείνη, για το εσφαλμένο της οποίας

δεν χωρεί, κατά λογική τάξη, αντίλογος. Το δικαίωμα το οποίο κατοχυρώνει το Άρθρο

30.3(γ) του Συντάγματος συνιστά αναφαίρετο δικαίωμα του διαδίκου αλλά και ανα-

πόσπαστη πτυχή της δίκαιας δίκης. Δεν είναι τυχαίο ότι το Δικαστήριο Ανθρωπίνων

Δικαιωμάτων έκρινε, παρά την απουσία στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση ρητής κατοχύρωσης

του δικαιώματος εξέτασης μαρτύρων στην πολιτική δίκη, ότι το δικαίωμα αυτό αποτελεί

αναπόσπαστη πτυχή της δίκαιας δίκης. Ούτε μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Η φυσική

δικαιοσύνη το επιβάλλει. Πως είναι ποτέ δυνατό ένας να καταδικαστεί σε οποιαδήποτε

από τις κυρώσεις του δικαίου, βάσει μαρτυρίας που δεν έχει τη δυνατότητα να αμφισβη-

τήσει; Η αναγνώριση των συμφυών προς τη λειτουργική οντότητα του ανθρώπου δικαι-

ωμάτων κατέρριψε κάθε θεσμό αντίθετο προς αυτά. Ούτε είναι συμβατή προς τη φύση

του δικαιώματος δίκαιας δίκης οποιαδήποτε διάκριση μεταξύ πολιτικής και ποινικής

679.

Ibid

σελ. 487-488, 490-491.