ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

250

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Κ. ΚΟΣΜΑΤΟΣ

φέρεται ότι η σύλληψη, κράτηση ή φυλάκιση των ανηλίκων θα πρέπει να απο-

τελεί το έσχατο μέτρο και για το ελάχιστο αναγκαίο διάστημα (άρθρο 37 παρά-

γραφος 2). Ωστόσο και σε μη συμβατικού χαρακτήρα κείμενα, όπως στο Γενικό

Σχόλιο (General Comment) No 10/2007 της Επιτροπής Δικαιωμάτων του Παιδιού

του ΟΗΕ, τονίζεται ότι η δικαιοσύνη των ανηλίκων θα πρέπει να προωθεί τη χρή-

ση των εναλ λακτικών της κράτησης μέτρων προς όφελος τόσο των ίδιων των

ανηλίκων όσο και της ευρύτερης κοινωνίας. Παράλληλα, η ανάγκη απομάκρυν-

σης του κινδύνου περιθωριοποίησης μέσω της κράτησης και επανεμφάνισης πα-

ραβατικών συμπεριφορών σε συνδυασμό με αποτελέσματα εμπειρικών ερευνών,

τα οποία δείχνουν ότι η εφαρμογή εξωιδρυματικών μέτρων είναι αποτελεσματικό-

τερη από τον εγκλεισμό ως προς την πρόληψη της υποτροπής των ανηλίκων, επι-

βάλλουν την περιορισμένη εφαρμογή του ποινικού σωφρονισμού και την αντικα-

τάστασή του με μέτρα, όπου η προτεραιότητα θα δίνεται στην διαπαιδαγώγηση

έναντι της ποινής με σεβασμό των αρχών της επικουρικότητας και αναλογικότη-

τας. Υπό την οπτική αυτή οι νέες διατάξεις του άρθρου 2 προσδίδουν πλέον το χα-

ρακτήρα της εξαίρεσης στην επιβολή του ποινικού σωφρονισμού, καθώς επιβάλ-

λεται μόνο σε εκείνες τις κακουργηματικές πράξεις, που επισύρουν την ποινή της

ισόβιας κάθειρξης, ενώ για όλες τις υπόλοιπες πράξεις, που κινούνται σε πεδία

χαμηλότερης βαρύτητας εγκληματικότητας επιβάλλονται μόνο αναμορφωτικά ή

θεραπευτικά μέτρα».

γ) Η εξαίρεση

Πάντως ο παραπάνω (υπό β’) κανόνας προέβλεψε και εξαιρέσεις: αρχικά (με το

N 4322/2015

194

) προβλέφθηκε ότι ειδικά το αναμορφωτικό μέτρο της τοποθέτη-

σης σε Ίδρυμα Αγωγής μπορεί να αντικατασταθεί με ποινικό σωφρονισμό για τους

ποινικά υπεύθυνους ανηλίκους, εφόσον τους έχει επιβληθεί για πράξη, που εί-

ναι κακούργημα και εμπεριέχει στοιχεία βίας εάν διαφεύγει επανειλημμένα από

το Ίδρυμα Αγωγής και ο ποινικός σωφρονισμός κρίνεται απολύτως αναγκαίος ή

τελέσει εκ νέου πράξη που είναι κακούργημα που εμπεριέχει στοιχεία βίας

195

. Η

εξαίρεση αυτή έλαβε άλλη μορφή μετά την τελευταία τροποποίηση του άρθρου

127 παρ. 1 ΠΚ με το N 4356/2015, καθώς προβλέφθηκε πλέον ότι ο περιορισμός

σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων μπορεί να επιβληθεί και σε ανήλικο που κατά

τον χρόνο τέλεσης της πράξης έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικί-

194. Με την παρ. 3 α του άρθρου 124 ΠΚ:

«3.α. Το δικαστήριο μπορεί να αντικαταστήσει το ανα-

μορφωτικό μέτρο της περίπτωσης ιβ` της παραγράφου 1 του άρθρου 122 που έχει επιβλη-

θεί σε ποινικά υπεύθυνο ανήλικο για πράξη, την οποία αν τελούσε ενήλικος θα ήταν κα-

κούργημα και εμπεριέχει στοιχεία βίας, με περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων,

εφόσον: α) ο ανήλικος διαφεύγει επανειλημμένως από το ίδρυμα αγωγής και ο ποινικός σω-

φρονισμός κρίνεται απολύτως αναγκαίος ή β) τελέσει εκ νέου πράξη, που εάν την τελούσε

ενήλικος θα ήταν κακούργημα που εμπεριέχει στοιχεία βίας».

195. Βλ. κριτικές παρατηρήσεις από

Λ.

Μαργαρίτη

, Έφεση κατά βουλεύματος και αδύνα-

μα πρόσωπα (: ανήλικοι – ψυχικά πάσχοντες) (ΜΕΡΟΣ Γ΄), Παρέκβαση: οι λοιπές με το Ν

4322/2015

τροποποιήσεις του δικαίου των ανηλίκων (: επιβολή και διάρκεια περιορισμού

– αρμοδιότητα – περιοριστικοί όροι – ανασταλτικό αποτέλεσμα), ΠοινΔικ 2015, 609 επ..