Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΤΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

σταση, τότε πια νιώθει ότι όλα του επιτρέπονται. Έτσι κι αλλιώς χα-

μένος «από χέρι» ενώπιον των οικείων του, των συγγενών του, των

συναδέλφων και συνανθρώπων του, ακόμη και ενώπιον του ίδιου

του Θεού, νομίζει ότι δεν έχει πια τίποτε να ελπίσει, ούτε όμως και

να φοβηθεί. Η απελπισία του θα επιμετράται από την ηθική ασυδο-

σία του, την καζαντζακική ελευθερία του.

i i i ) Γι α τ ο κ ο ι νων ι κ ό σ ύ νο λ ο : έ κ λ υ σ η

απ ό τ η σ ε ξ ο υα λ ι κ ή νο μ ι μ ό τ η τ α

Έτσι, με δεδομένο πλέον το δέος του ανθρώπου ενώπιον των δα-

μοκλείων συνεπειών του νόμιμου σεξ, παριστάμεθα καθημερινώς

μάρτυρες της συνεπακόλουθης έκλυσης των ηθών: Η ανθρώπινη

σάρκα και εικόνα εμπορευματοποιείται σε ολοένα πιο εντατικούς

ρυθμούς εκτός γάμου (πορνεία, άσεμνα θεάματα και ακροάματα,

πορνοϊστοσελίδες κ.ά.), ανεπηρέαστη από την αυστηρότητα της

ηθικής του γάμου.

4. Μέσα επιβολής

Μολαταύτα, άσχετα από την προαναφερθείσα επιστημονική αν-

θρωπολογική αμφισβήτηση, είναι περίπου σαφές ότι όλοι οι σύγ-

χρονοι ευρωπαϊκοί γάμοι εμπεριέχουν όλα τα παραπάνω θεσμικά

στοιχεία, βεβαίως σε βαθμό ποικίλλοντα από κοινωνία σε κοινωνία.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον λοιπόν φαίνεται να έχει η διερεύνηση και

ηθική αποτίμηση των θεσμικών εργαλείων παρέμβασης της κοινω-

νίας στις σχέσεις μεταξύ των συζύγων. Μέχρι ποίου σημείου εισβάλ-

λει σήμερα η κοινωνία (και το δίκαιο) στις πιο προσωπικές κοινές

πτυχές του βίου δύο ανθρώπων. Σε αντίθεση προς τη διερεύνηση

των κοινωνικών σκοπών του γάμου, αναφορικά προς την εξεύρεση

των rationes των νομικών μέσων επιβολής του η παρούσα εργασία

θα εστιασθεί μάλλον στο ελληνικό δίκαιο, τούτο δε για αυτονόητους

λόγους (μη πλατειασμού, εντοπιότητας, εξοικείωσης κ.ά.), διευκρινί-

ζοντας προκαταρκτικώς ότι φαίνεται εξαιρετικά αμβισβητήσιμη η

αναλογικότητα μεταξύ μέσων και σκοπών του δικαίου του γάμου.

α) Δημόσια πανηγυρική σύναψη του γάμου

Πρώτιστο φαινόμενο κοινωνικής παρέμβασης στο γάμο αποτε-

λεί η ad solemnitatem νομοθετική επιβολή όχι μιας απλής δήλωσης

ενώπιον δημόσιας αρχής, αλλά ενός τύπου μοναδικού σ’ ολόκληρο