35 / 46
89
Η ΘΕΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
β) Ίδρυση συγγένειας προς άλλα πρόσωπα, αγχιστείς,
τριγενείς κ.λ.π. ως συνεργασία μεταξύ των οικογενειών
ως κοινωνικοοικονομικών μονάδων
Άλλοτε πάλι -στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του ανθρώπου-
ο γάμος στόχευε (διαμέσου θεσμών κοινοκτημοσύνης –έστω και με
τη μορφή της συμμετοχής στα αποκτήματα-, διατροφής και κλη-
ρονομικής διαδοχής) στην οικονομική και κοινωνική συνένωση δύο
οικογενειών
15
και όχι αναγκαία στην γενετήσια συνεύρεση των συ-
ζύγων
16
, οπότε στην αντιπροσωπευτικότερή του μορφή καταρτιζό-
ταν όχι από τους συζύγους, αλλ’ από τους γενάρχες τις κάθε οικο-
γενείας
17
-έθιμο που μετεπιβιώνει και στις μέρες μας, καθώς ζητείται
το χέρι της νύφης από τον πατέρα της, ο δε αδελφός ή η νεότερη
αδελφή δεν παντρεύεται πριν «αποκατασταθεί» η πρεσβύτερη-, με
ακραιότερο παράδειγμα τον γάμο μεταξύ νηπίων ή ενός ζωντανού
και ενός πεθαμένου (!), φυσικά με αποκλειστική έννομη συνέπεια
τη δημιουργία δεσμού συγγενείας μεταξύ του ζώντος «συζύγου»
και των ζώντων μελών της οικογενείας του θανόντος
18
. Παρόμοιες
rationes θεραπεύει σε τελική ανάλυση και ο πολυσυζυγικός (πολυαν-
δρικός ή πολυγυνικός) γάμος, αναγόμενος σε εποχές αστικής μειονε-
ξίας του φύλου που εντασσόταν στον ίδιο γάμο κατά πληθύς.
γ) Νομιμοποίηση γενετησίων επαφών;
Ενίοτε πάλι ο γάμος ορίζεται ως μορφή οικονομικής συνεργασί-
ας, αλλά και σεξουαλικών επαφών, οι οποίες όμως δεν συμπεριλαμ-
βάνονταν πάντοτε στο sine qua non περιεχόμενο του γάμου
19
. Για
15.
Coontz
, ό.π., σελ. 47.
16. Έτσι, για παράδειγμα στην αρχαία Ελλάδα, βλ. α.ά.
W. Eckschmitt
, Das Gedächt-
nis der Völker, 1980, σελ. 285.
17. Βλ.
Coontz
, ό.π., σελ. 50.
18. Βλ. πάντοτε
Coontz
, ό.π., αντιστοίχως σελ. 50, 49.
19.
G.P. Murdock
, Social Structure, κεφ. Ι, υπ. 25,
Coontz
, σελ. 253 (όπου και το πα-
ράδειγμα του βικτωριανού γάμου, απ’ όπου απουσίαζε το σεξουαλικό κίνη-
τρο. Έτσι και
Τ. Κιουσοπούλου - Ρ. Μπενβενίστε
, Γαμήλιες στρατηγικές και πα-
ρεκκλίσεις στον οικογενειακό βίο - Βυζάντιο και μεσαιωνική δύση, Μνήμων τ.
13ος, 1991, σελ. 255-258: «Ο γάμος ... εξασφαλίζει τη νομιμότητα των απογό-
νων ... τα κληρονομικά δικαιώματα, ... τη διατήρηση της περιουσίας, ... το κα-
θεστώς της γαιοκτησίας ... τον τρόπο παραγωγής ... τον ανασχηματισμό των
συγγενικών δικτύων, ... την οικονομική και πολιτική δύναμη της οικογένειας».