Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΤΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

Η ΘΕΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ

κανείς να μην ανατρέξει στην γενεαλογία της

, για να ανθολογήσει

απ’ εκεί πραγματιστικά στοιχεία για την καλύτερη κατανόησή της.

α) Κοινωνικό μονοπώλιο της ηδονής

Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσε ευλόγως να υποτεθεί ότι στις αρχέ-

γονες κοινωνίες και αντιλήψεις η δημιουργία απογόνων και η ηδο-

νή, η ίδια η πάσης φύσεως ευχαρίστηση αποτελεί κι αυτή μια μορ-

φή πλούτου

, ίσως μάλιστα την σημαντικότερη, γι’ αυτό και ανήκε

πάντα στους λίγους. Αυτοί ήταν στους πρώϊμους χρόνους οι εκλε-

κτοί, οι μύστες και τούτο όχι επειδή ο υπόλοιπος κόσμος υστερού-

σε απέναντί τους, αλλά μόνον και μόνον επειδή οι «εκλεκτοί» απέ-

κρυπταν απ’ αυτόν την ηδονή. Είναι αυτονόητο ότι από αντίστοιχες

ιστορικές συγκυρίες έλκει την καταγωγή του ο όρος «ιερόδουλος»:

Την ηδονή είχε δικαίωμα να την διαχειρίζεται μόνον το ιερατείο ή

η άρχουσα τάξη

. Έτσι αμαρτία δεν ήταν εν τέλει κάποια επαίσχυ-

ντη και αντικειμενικώς βλαπτική πράξη, αλλά μόνον η προσβολή

της αυθεντίας-εξουσίας του ιερατείου ή -ακόμη γενικότερα- της άρ-

χουσας κοινωνικής τάξης

. Αυτή είχε μόνον δικαίωμα στον πλού-

21. Την ερμηνευτική αυτή τάση την προτείνει συλλήβδην στη Γενεαλογία της

Ηθικής του ο

Fr. Nietzsche

, όπου (σελ. 28) ακόμη και την έννοια του αγαθού

(bonitas) την πιθανολογεί αναγόμενη στην κοινωνική αποδοχή του πολεμο-

χαρούς duonus, αυτού δηλ. που επιδίδεται στη δημιουργία ζευγών μονομα-

χίας. Ομοίως την έννοια του «κακού» (schlecht) την απομυθοποιεί ανάγο-

ντάς την στην κοινωνική απαξία του πληβείου, απλοϊκού, λαϊκού ανθρώπου

(schlicht, ό.π. σελ. 25) ή στη ρατσιστική αποστροφή για τον μελαψό αλλοδα-

πό (malus < μέλας, ό.π. σελ. 27)!

22. Ότι υποζύγια, γυναίκες και κατοικία θεωρούνταν συλλήβδην μορφές πλού-

του στην (ιουδαϊκή) αρχαιότητα βλ. π.χ. α.ά. The Ancient Roots of Our Judeo-

Christian Prohibitions, στην ιστοσελίδα

http://www.cybercollege.com/history.

htm

23. Το «ιερατείο της κάστας», όπως πιθανώς θα το χαρακτήριζε ο

Nietzsche

, Γε-

νεαλογία της Ηθικής, μτφρ. Α. Δικταίου, εκδ. Γκοβόστη, σελ. 29, ιδίως δε 30.

24. Πρβλ. και

Τρωϊάνο

, Έρως και νόμος στο Βυζάντιο, σε Έγκλημα και τιμωρία στο

Βυζάντιο, 1997, σελ. 173-201: «Η σφαίρα των γενετησίων σχέσεων αποτελεί

χώρο στον οποίο πάντοτε και σε όλες τις έννομες τάξεις εκδηλώθηκε έντο-

να η παρέμβαση του νομοθέτη με σκοπό να τυποποιήσει τις σχέσεις αυτές. ..

Με την υπαγωγή τους σ’ ένα κανονιστικό καθεστώς επιτυγχανόταν η νομι-

μοποίηση των σχέσεων που εξασφάλιζε την αναπαραγωγή της συγκεκριμέ-

νης κοινωνίας».