93
Η ΘΕΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
τη σύναψη του γάμου θα απολάμβανε της οργανωμένης κοινωνικής
προστασίας. Τούτο δεδομένου ότι, αν ο άνδρας της την εγκατέλει-
πε μετά το γάμο, θα μπορούσε να (κολασθεί ποινικώς και) διασυρ-
θεί κοινωνικώς ως μοιχός και «παλιάνθρωπος».
Μολαταύτα, όσον αφορά τα ικανοποιούμενα με το θεσμό του γά-
μου ένστικτα, η παραπάνω εκτιθέμενη αρχική κοινωνική στόχευσή
του έχει σήμερα παταγωδώς αποτύχει, είναι δε αμφίβολο αν ποτέ
κατόρθωσε να ευδοκιμήσει πραγματικά. Η νομική ή η κοινωνική δέ-
σμευση δύσκολα θα αναπληρώσουν αυτά που πραγματικά αναζη-
τεί ο ανασφαλής οπαδός της θεωρίας του ενστίκτου -την ελλείπου-
σα στοργή και αγάπη, πολλώ δε μάλλον τον απόντα έρωτα-, δηλ. τα
μόνα εχέγγυα για την προστασία του απέναντι στις βιοτικές καται-
γίδες. Την κρίσιμη ώρα της δοκιμασίας του συζύγου του, ο λόγω κοι-
νωνικού ενστίκτου αυτοσυντήρησης συνεζευγμένος θα αποχωρήσει
μεριμνώντας να περισώσει τον εαυτό του από τη θύελλα, «ότι μι-
σθωτός [σ.σ.: της κοινωνίας] εστίν και ου μέλλει αυτώ»
26
. Στη χειρό-
τερη μάλιστα περίπτωση δεν αποκλείεται και να «ξυλευθεί της δρυ-
ός πεσούσης», αν διαπιστώσει ότι το κοιωνικό ένστικτο της αυτο-
συντήρησής του εξυπηρετείται καλύτερα, αν ο σύζυγός του ηττηθεί
στην εν λόγω δοκιμασία του.
Οι παρατηρήσεις αυτές επιτείνουν την φυσιοκρατική πλάνη στην
περίπτωση της κοινωνικής θεσμικής επιβολής του γάμου: Η ενδιά-
θετη μετάβαση από τη διαπίστωση του οντολογικού δεδομένου της
κοινωνικής εγγύησης της ανθρώπινης ασφάλειας διαμέσου του θε-
σμού του γάμου προς την ηθική απόφαση του σεβασμού των επι-
ταγών αυτού του θεσμού δυσχεραίνεται από τον εύλογο ενδοια-
σμό του υποκειμένου ότι ο λόγω νομικής (ή κοινωνικής) επιταγής
σύντροφός του δεν παρέχει αξιόπιστα εχέγγυα συμπαράστασης και
αφοσίωσης.
γ) Αίσθημα κοινωνικής υπευθυνότητας
Εξάλλου, αναφορικά με τη λυσιτέλεια της κοινωνικής ηθικής δε-
σμευτικότητας του γάμου υποστηρίζεται συχνά ότι η άρση της εν
λόγω κοινωνικής δεσμευτικότητας του γάμου, τ.ε. η άμβλυνση της
αυστηρότητας της νομικής δέσμευσης των συζύγων, ιδίως η διευ-
26. Ιω. ι΄, 10.