31 / 34
Ο ΣΚΟΠΟΣ ΔΥΣΦΗΜΗΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ
114
τή η αποδοθείσα εθνική ιδιότητα, ακόμη και εάν δεν ανταποκρινόταν στην πραγμα-
τικότητα (εφόσον ο υποψήφιος δήμαρχος ήταν αναμφισβήτητης ελληνικής υπηκοό-
τητας), δεν θα μπορούσε να αξιολογηθεί από μόνη της ως δυσφημηστική, είναι ηλί-
ου φαεινότερoν. Ο Άρειος Πάγος αξιολόγησε όμως το γεγονός ότι
«διά της προσά-
ψεως (του ονόματος: Βούλγαρος) ημφισβητείτο η γνησία ελληνική εθνική συνείδη-
σις τούτου, όπερ δια τους κατοίκους των ακριτικών ιδία περιοχών της χώρας απο-
τελεί βαρύ ηθικόν πλήγμα»
. Η συνέχεια του σκεπτικού της απόφασης είναι ακόμη
πιο χαρακτηριστική. Το υποκρυπτόμενο σ’ αυτόν τον ισχυρισμό είναι ότι, με δεδομέ-
νο ότι ως Έλληνας πολίτης που επιθυμεί να θέσει υποψηφιότητα για το δημαρχιακό
αξίωμα οφείλει να έχει
«καθήκον πίστεως προς το ελληνικόν έθνος»
, αυτός εφέρε-
το να
«έτρεφε συναισθήματα πίστεως προς ξένον έθνος»
281
,
πράγμα που θα αποδεί-
κνυε
«ανεπάρκεια προσόντων»
για έναν υποψήφιο δήμαρχο του ελληνικού κράτους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το σκεπτικό της ανωτέρω απόφασης αξιολογήθηκε υπό
δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ο μεν
Σπινέλλης
282
χαρακτηρίζει ότι η υπό αυτές
τις ιστορικές συνθήκες εκφορά της λέξης: «Βούλγαρος» μπορεί να θεωρηθεί δυσφη-
μηστική, γιατί ουσιαστικά κατηγορεί τον υποψήφιο δήμαρχο για ανεπάρκεια εθνι-
κών προσόντων για να καταλάβει το δημαρχιακό αξίωμα. Αντιθέτως, η
Συμεωνίδου
- Καστανίδου
283
θεωρεί ότι δεν πρόκειται περί δυσφήμησης, γιατί ο δράστης
«δεν πε-
ριγράφει συγκεκριμένα περιστατικά αντικειμενικά διαπιστωμένα»,
αλλά ουσιαστικά
αμφισβητεί τα εθνικά φρονήματα του υποψήφιου δημάρχου.
Η πρόσθεση ορισμένων κοινωνικών ιδιοτήτων και ικανοτήτων του ατόμου, ως στοι-
χείων κοινωνικής αξιολόγησης, υπήρξε ουσιαστικά ο λόγος για να προστεθεί η υπό-
ληψη, δίπλα στην τιμή, ως επιπρόσθετο προστατευόμενο έννομο αγαθό στη διά-
ταξη περί δυσφήμησης, ύστερα από πρόταση μάλιστα του
Νικολάου Χωραφά
στη
Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή σύνταξης του ισχύοντος Ποινικού Κώδικα. Η άποψη
που πρυτάνευσε είναι ότι υπάρχουν περιπτώσεις, όπου είναι δυνατόν να προσβλη-
θεί η καλή φήμη, το καλό όνομα ενός ανθρώπου, χωρίς ανάλογη προσβολή της τιμής
του. Αναφέρεται δε το παράδειγμα ενός γιατρού, για τον οποίο διαδίδεται ότι χρη-
σιμοποιεί παλιές επιστημονικές μεθόδους (χωρίς να του καταλογίζεται κάποιο άλλο
κοινωνικοηθικό παράπτωμα)
284
. Η διαζευκτική αναφορά της υπόληψης, ως διαφο-
ρετικής έννοιας από αυτήν της τιμής, είχε προβλεφθεί το πρώτον στο Σχέδιο Νόμου
του 1911:
«Περί τύπου και εξυβρίσεων εν γένει»
, όπου η Εισηγητική έκθεση του τό-
τε Υπουργού Δικαιοσύνης Δημητρακόπουλου αναφέρει ότι «
η τιμή αναφέρεται εις
την χρηστότητα, τιμιότητα και τον χαρακτήρα εν γένει, ενώ η υπόληψις είναι αγαθόν,
όπερ κτάται δια της εξασκήσεως επαγγέλματος ή των διαφόρων εν τω βίω πράξεων
281. Και μάλιστα κομμουνιστικού καθεστώτος, όπερ την εποχή εκείνη αποτελούσε κόκκινο πανί
για το χουντικό καθεστώς.
282. Το έννομον αγαθόν της τιμής, ό.π., σελ. 387, υποσ. 103.
283. Εγκλήματα κατά προσωπικών αγαθών, ό.π., σελ. 446.
284. Έτσι
Χωραφάς,
Ποινικόν Δίκαιον, ό.π., σελ. 271,
Μπουρόπουλος
, Ερμηνεία Ποινικού
Κώδικος, Β τόμ., ό.π., σελ. 664. Μ’ άλλα λόγια, του καταλογίζεται ότι είναι παλιομοδίτης για-
τρός, χωρίς όμως να του αμφισβητείται η εντιμότητα και η επαγγελματική ευσυνειδησία.