32 / 34
ΚΕΦ. Ζ. Το έγκλημα της δυσφήμησης
115
και όπερ είναι επίσης πολύτιμον
εφόδιον του βίου.
Ούτω πολλάκις δύναται να προ-
σβληθή η κτηθείσα υπόληψις τινός, χωρίς να προσβάλλεται η τιμή αυτού»
285
.
Εάν η διαφοροποίηση της τιμής από την υπόληψη ενός ανθρώπου μπορούσε να έχει
σημασία σε παλαιότερες εποχές, όπου «η καλή φήμη» ή το «καλό όνομα» θα μπο-
ρούσε να αξιολογηθεί ως ένα επιπλέον έννομο αγαθό άξιο ποινικής προστασίας, δεν
νομίζω ότι μπορεί πλέον να υποστηριχθεί στη σύγχρονη εποχή μία απόλυτη νοηματι-
κή αυτοτέλειά της
286
. Από της εισαγωγικής ισχύος του Ποινικού Κώδικα και εντεύθεν
δεν μπορεί να δοθεί διαφορετική ποινική απαξία στην έννοια της προσβολής της τι-
μής από αυτήν της υπόληψης, παρά μόνο συμπληρωματική. Κι αυτό, επειδή εάν δεν
έχει επέλθει προσβολή της τιμής ενός ατόμου, μέσω ενός ισχυρισμού ή μιας διάδο-
σης ατιμωτικών γεγονότων ή καταστάσεων, δεν είναι δυνατόν να νοηθεί αυτοτελής
προσβολή της υπόληψής του.
Εάν η υπόληψη μπορεί να έχει παρακολουθηματικό
χαρακτήρα έναντι της τιμής, για έναν μεγαλύτερο κύκλο προσώπων, αυτό σημαίνει
ότι η διαφοροποίησή τους μπορεί να είναι μόνο ποσοτικού και όχι ποιοτικού περιε-
χομένου
287
. Το γεγονός ότι στην έννοια της υπόληψης ενός ατόμου προσάπτονται οι
έννοιες της καλής φήμης ή του αγαθού ονόματός του, καθιστούν σαφή την
αναγκαιό-
τητα διασύνδεσης της προσβολής της υπόληψής του μέσω ισχυρισμών ή διαδόσεων
συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών
288
. M’ άλλα λόγια, η προσπάθεια εισχώ-
ρησης ιδιοτήτων και ικανοτήτων του συγκεκριμένου ανθρώπου στην έννοια της ποι-
νικά προστατευόμενης υπόληψής του μπορεί να γίνει μόνο μέσω ισχυρισμών προ-
σβλητικών γεγονότων, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την προσβολή της τιμής του.
Εάν θα θέλαμε να χαρακτηρίσουμε σχηματικά τη σχέση των δύο αυτών εννοιών, θα
λέγαμε ότι
η υπόληψη αποτελεί το κοινωνικό αντίκρυσμα του εννόμου αγαθού της
τιμής στο συγκεκριμένο κοινωνικό σύνολο, όπου διαβιοί και αναπτύσσεται το συ-
γκεκριμένο άτομο
. Μπορεί να μεγεθύνει την προσβολή της ταπείνωσης, που υπέ-
στη το έννομο αγαθό της τιμής κάποιου ανθρώπου, όχι όμως και να την αναπληρώ-
285. Βλ.
Σπινέλλη
, Το έννομον αγαθόν της τιμής, ό.π., σελ. 399.
286. Είναι χαρακτηριστικό ότι και η νομολογία χρησιμοποιεί την προσβολή της υπόληψης ως συ-
μπληρωματική της αντίστοιχης προσβολής της τιμής και όχι ως έννοια διαζευκτική προς αυ-
τήν. Έτσι η υπ’ αριθ. 1518/2012 απόφ. ΑΠ (ΠοινΧρ 2013, σελ. 428) που έκρινε ότι τόσο η τι-
μή όσο και η υπόληψη είναι
«η εκτίμηση που απολαμβάνει το άτομο στην κοινωνία»
, με ση-
μείο διαφοροποίησης μόνο ότι η τιμή βασίζεται στην ηθική αξία που έχει το κάθε άτομο στην
κοινωνία «
συνέπεια εκπληρώσεως από αυτό των ηθικών και νομικών καθηκόντων του»,
ενώ
η υπόληψή του θεμελιώνεται με βάση την κοινωνική αξία του,
«συνέπεια των ιδιοτήτων και
ικανοτήτων που έχει για την εκπλήρωση των ιδιαιτέρων κοινωνικών του έργων ή του επαγ-
γελματός του»
.
287. Όπως αναφέρει ο
Σπινέλλης
, Το έννομον αγαθόν της τιμής, ό.π., σελ. 413, εάν ο προσβλη-
τικός ισχυρισμός γίνει μόνο ενώπιον του ενδιαφερόμενου τότε έχουμε προσβολή της τιμής
του, εάν γίνει όμως και ενώπιον τρίτων τότε συμπροσβάλλεται και η υπόληψή του, έχουσα τό-
τε μεγαλύτερη ηθική απαξία.
288. Γι’ αυτό και θεωρώ ορθότατη την επισήμανση του
Μανωλεδάκη
, Ερμηνεία κατ’ άρθρο των
όρων του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα, άρθρο 362, 1996, που όριζε οι συγκεκριμέ-
νες ιδιότητες και ικανότητες κάθε ανθρώπου θα πρέπει να συνδυάζονται με «την εκπλήρωση
των ιδιαίτερων κοινωνικών τους έργων», ως στοιχείου της υπόληψής τους.