28 / 44
Η Α
ΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Σ
ΤΗΝ
Ε
ΝΩΣΙΑΚΗ
Δ
ΙΚΑΙΟΤΑΞΙΑ
192
τερευόντως με τα άρθρα 4, 93 και 107 ΣΛΕΕ. Σε ό,τι αφορά το πρώτο σημείο, το άρθρο
14 εντάσσεται στο πρώτο μέρος της ΣΛΕΕ και δη στις γενικές διατάξεις (Τίτλος ΙΙ) και επο-
μένως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή των υπο-
λοίπων διατάξεων της Συνθήκης. Από τη δικαιοτεχνική ένταξη του άρθρου στο κείμε-
νο της Συνθήκης και τη διατύπωσή του («....
η Ένωση και τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε
οι υπηρεσίες να λειτουργούν βάσει αρχών και προϋποθέσεων....οι οποίες επιτρέπουν
την εκπλήρωση του σκοπού τους
») καθώς και από την ευρύτητα της έννοιας των ΥΓΟΣ,
προκύπτει ότι η παροχή των εν λόγω υπηρεσιών συμπλέκεται με πλήθος πολιτικών της
Ένωσης. Η υποχρέωση μέριμνας, τόσο της Ένωσης όσο και των κρατών μελών, για την
εκπλήρωση του σκοπού των ΥΓΟΣ, οδηγεί επομένως αναπόδραστα στη θεώρηση του
συγκεκριμένου άρθρου ως μιας
οιονεί οριζόντιας ρήτρας
, η οποία διατρέχει την εφαρ-
μογή και ερμηνεία των υπολοίπων διατάξεων της Συνθήκης
593
. Ειδικά στις περιπτώσεις
που συγκεκριμένα μέτρα νομοθετικής ή εκτελεστικής φύσεως υπονομεύουν σοβαρά την
απρόσκοπτη παροχή των εν λόγω υπηρεσιών, το άρθρο 14 θα μπορούσε να αποτελέσει
επιχειρηματολογική βάση για την προσβολή τους.
Από την άλλη πλευρά, η διατύπωση του άρθρου δεν καταλείπει περιθώρια αμφισβήτη-
σης ως προς την άποψη ότι η διάταξη στερείται αμέσου αποτελέσματος, στο μέτρο που
δεν απονέμει σαφώς προσδιορισμένα δικαιώματα στους ιδιώτες και εξαρτά την παρο-
χή των ΥΓΟΣ από εκτελεστικά μέτρα του εθνικού δικαίου
594
. Περαιτέρω, η χρήση της λέ-
ξης «μεριμνούν» δημιουργεί εύλογες αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα συμμόρφωσης
με το κανονιστικό περιεχόμενο του άρθρου: πότε ακριβώς θεωρείται ότι έχει εκπληρω-
θεί η συγκεκριμένη υποχρέωση μέριμνας; Παρόμοιες απορίες δημιουργεί και η διατύ-
πωση του άρθρου 36 του Χάρτη («
H Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται την πρόσβαση στις
υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος
»), η οποία μετριάζει κάπως την κανονι-
στική ένταση του άρθρου
595
. Επιπροσθέτως, σε ό,τι αφορά το άρθρο 14 ΣΛΕΕ, η υποχρέ-
ωση μέριμνας για τις ΥΓΟΣ τελεί υπό την επιφύλαξη των άρθρων 4 ΣΕΕ (αρχές κατανο-
μής αρμοδιοτήτων μεταξύ Ένωσης και κρατών μελών, σεβασμού εθνικής ταυτότητας και
καλόπιστης συνεργασίας), 93 ΣΛΕΕ (εξαίρεση για τις ενισχύσεις στο τομέα των μεταφο-
ρών), 106 και 107 (κρατικές ενισχύσεις), ενώ η αρμοδιότητα του Ευρωπαίου νομοθέτη
να παρεμβαίνει στο πεδίο των ΥΓΟΣ οριοθετείται από την αρχή της επικουρικότητας, με
τον υπερχειλή χαρακτήρα της
596
. Σε αυτούς τους περιορισμούς πρέπει να προστεθεί και
593.
M
.
R
OSS
,
Promoting solidarity: From public services to a European model of competition?, σ. 1073.
594. Για τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν, ώστε μια διάταξη της Συνθήκης να παράγει άμεσο αποτέλε-
σμα, βλ.
Β. Χ
ΡΙΣΤΙΑΝΟΣ
, Εισαγωγή στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σ. 160.
595.
A
.
H
ATJE
,
Αrtikel 14 AUEV,
in
J
.
S
CHWARZE
,
U
.
B
ECKER
,
A
.
H
ATJE
,
J
.
S
CHOO
(Hrsg.), EU-Kommentar, σ. 436 και
T
.
P
ROSSER
,
EU Competition Law and Public Services, σ. 331 («
The importance of this provision should not be
exaggerated; legally, it is not directly enforceable, and the potential impact of a commitment to ‘recognize
and respect’ is unclear. In comparison with more market-based rights and freedoms, including those of free
movement, the practical effects of the provision are limited
»).
596. O
Π
.
Κ
ΑΖΑΚΟΣ
,
Επικουρικότητα και ισορροπία πολιτικής και αγοράς στην ΕΕ μετά την αναθεώρηση των Συν-
θηκών: Μια οικονομική προσέγγιση νομικών κανόνων, ΕυρΠολ 1/2009, σ. 34, αναφέρει βέβαια ότι οι ΥΓΟΣ
έχουν πυροδοτήσει συζητήσεις σχετικά με την υφέρπουσα επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, μια
«υπολανθάνουσα επέκταση» των εξουσιών της Ένωσης, που δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας.