32 / 40
§ ΙΔ. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΣΥΝΩΜΟΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
83
νοια της πράξης, άρα και κρίσιμων για την επίλυση ζητημάτων απόκλισης της τελε-
σθείσας πράξης από το κοινό σχέδιο
138
.
ΙΔ. 8. 1. 6. Η συνωμοσία
Ως κόλουρη μορφή κοινής επιδίωξης, δηλαδή ως αξιόποινη συμπεριφορά και χω-
ρίς την υλοποίηση του σχεδίου, ισχύει στο κοινοδίκαιο παραδοσιακά η
συνωμοσία
(“conspiracy”). Έχουμε δηλαδή εδώ να κάνουμε με συναπόφαση χωρίς συνεκτέλεση
ως ιδιώνυμη μορφή ποινική ευθύνης. Μόνη η συνωμοτική πλοκή (‘plot’) αρκεί για
το αξιόποινο. Σχετικά διαλαμβάνουν κατά βάση τα
άρθρα 371-373 ΠΚ
. Δεν λείπουν
όμως και ειδικές πρόνοιες περί συνωμοσίας ή συναφούς ευθύνης, όπως αυτές που
δικαιολογούνται παραδοσιακά από τη μεγάλη αξία του εννόμου αγαθού, όπως στο
φόνο
(άρθρο 217 ΠΚ)
ή την μείζονα ευπάθεια του εννόμου αγαθού, όπως στο
άρ-
θρο 39 ΠΚ
ως προς την προσβολή του πολιτεύματος ή στα
άρθρα 56-63 ΠΚ
ως προς
τη διακινδύνευσή του με «παράνομους συνδέσμους» (που ασφαλώς δεν παύουν να
εγείρουν σοβαρά ερμηνευτικά προβλήματα, καθώς απηχούν το πνεύμα της αποικι-
οκρατικής έμπνευσης αντιστασιαστικής νομοθεσίας). Δεν λείπουν επίσης πρόνοιες
θέσπισης ευθύνης συναφούς με τη συνωμοτική, όπως οι φερόμενες ως διαταράξεις
της κοινωνικής ειρήνης των
άρθρων 64-66 ΠΚ
(πρόνοιες που αποπνέουν μια προ-
δημοκρατική αντίληψη ποινικοποίησης εκδηλώσεων του «κοινωνικού» προβλήμα-
τος, όπως ο αυτόνομος συνδικαλισμός ή οι απεργίες). Αντίθετα, στο πνεύμα των γενι-
κών περί συνωμοτικής ευθύνης προνοιών κινείται και η καταδολιευτική συνωμοσία
του
άρθρου 302 ΠΚ
139
.
138. Βλ. από τη βρετανική νομολογία περαιτέρω για τα ανωτέρω και τις
R v Uddin
(1999),
Roberts
(1993),
R v Hyde
(1991),
Ward
(1986),
Chan Wing-Siu v R
(1985),
Anderson and Morris
(1966),
Creamer
(1966),
Buck and Buck
(1960), για την ουσιώδη απόκλιση μεταξύ προβλε-
φθείσας από τον συμμέτοχο και τελεσθείσας από τον ιδιόχειρο δράστη πράξης και τις
R v
Rahman
(2007),
R v Greatrex and Bates
(1999),
R v Mahmood
(1994),
R v Gamble
(1989), για
δε τη μεταβολή της κατηγορίας τις
R v Day & Ors
(2001) και
R v Gilmour
(2000), εφ’ όλων δε
αυτών συνολικά και αναλυτικά και Card 2008: 771-7. Βλ. και Loveless 2008: 208-24. Η συγ-
γραφέας υπογραμμίζει τον δικαιοπολιτικά εν γένει αμφιλεγόμενο χαρακτήρα της «από κοινού
εγκληματικής επιχείρησης» (ό.π.π.: 233). Για την υποκειμενικοποίηση της ευθύνης από εγκλη-
ματικό εγχείρημα «από κοινού» μετά την
Chan Wing-Siu v R
(1985), ώστε για τη συμμετοχική
ευθύνη να αρκεί και η συναγόμενη έγκριση της κύριας πράξης (‘implied authorization’) χω-
ρίς πλέον να απαιτείται να είναι αυτή ρητή, βλ. Giles 1990: passim και Aksenova 2014: 149-
50. Για τη θεματική της «από κοινού επιχείρησης», βλ. και Ashworth 2009: 420-7, Herring
2008: 849-50, 858-71, Allen 2009: 239-46, Ormerod 2008: 182-3, 206-19, Dobson 2002: 32-
4.
139. Βλ. από τη νομολογία για τον κόλουρο χαρακτήρα της συνωμοσίας την ΑΔ,
Gani v
Δημοκρατίας
(1991) 2 ΑΑΔ 134, αλλά και τις ΑΔ,
Yo Hong Bo κ. ά. v Δημοκρατίας
(2007) 2
ΑΑΔ 293,
Ulus Eminiyet κ. ά. v Αστυνομίας
(2007) 2 ΑΑΔ 216. Στην ΑΔ,
Tabrizi v Αστυνομίας
(2004) 2 ΑΑΔ 421, κρίθηκε, ότι η συμφωνία για αμοιβή προς παράνομη μεταφορά αλλοδα-
πών δεν είναι συστατικό στοιχείο της συνωμοσίας, διακρίθηκε δηλαδή η συνωμοσία από την
αναγκαία συμμετοχή. Βλ. για τις ανωτέρω αποφάσεις και Σατολιά 2013: 115-22, 178-9.