Η ΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

103

ο νόμος δεν χρησιμοποιεί τον όρο

προσωρινός κληρονόμος. Ο όρος αυτός είναι

δημιούργημα της θεωρίας και της νομολογίας

376

Όμως, το δίκαιό μας γνωρίζει σε πλείστες περιπτώσεις την αναδρομική αναβί-

ωση εννόμων σχέσεων (π.χ. 184, 1381 ΑΚ). Επί παραδείγματι, έστω ότι ο επικαρ-

πωτής, απειλούμενος πωλεί και μεταβιβάζει την επικαρπία του στον ψιλό κύριο,

ο οποίος καθίσταται έτσι πλήρης κύριος. Αν η ακυρώσιμη δικαιοπραξία ακυρω-

θεί, τόσο η επικαρπία όσο και η ψιλή κυριότητα θα αναβιώσουν. Επομένως δεν

είναι συστηματικά εσφαλμένη η αντίληψη περί της αναδρομικής αναβίωσης των

εννόμων σχέσεων του θανόντος και του κληρονόμου, εφόσον ο τελευταίος προ-

βεί στην αποποίηση της μερίδας που του επάγεται

377

Έπειτα, εάν δεν επερχόταν πλήρης απορρόφηση της κληρονομιαίας περιουσί-

ας ήδη από τη στιγμή της επαγωγής, αλλά γινόταν δεκτή η «αδράνεια» της ανά-

μειξης ως προς τις αμοιβαίες μεταξύ θανόντος και κληρονομούμενου έννομες

σχέσης, ο νομοθέτης στο κεφάλαιο περί του ευεργετήματος της αποδοχής θα

έπρεπε να εισαγάγει ειδικές προς τούτο ρυθμίσεις. Θα όφειλε να έχει ρυθμίσει ει-

δικώς τις σχετικές απαιτήσεις μεταξύ κληρονόμου και κληρονομούμενου και να

εισαγάγει ως προς αυτές μια εξαίρεση σχετικά με το χωρισμό τους από την υπό-

λοιπη περιουσία. Έτσι, η ανάμειξή τους και η απόσβεση των αμοιβαίων απαιτή-

σεων δια σύγχυσης θα έπρεπε να έχει ως αφετηρία όχι τη στιγμή της επαγωγής,

αλλά τη στιγμή της απώλειας του δικαιώματος αποποίησης εκ μέρους του κλη-

ρονόμου, κάτι που δεν συμβαίνει.

Τέλος, σοβαρότατο επιχείρημα ex lege υπέρ της εδώ υποστηριζόμενης άποψης

παρέχει η ως άνω διάταξη του άρθρου 921 παρ. 3 ΚΠολΔ, κατά την οποία οι δα-

νειστές του κληρονόμου δεν μπορούν να επιληφθούν της κληρονομιαίας περι-

ουσίας του, κατά τη διάρκεια της προθεσμίας αποποίησης. Η ρύθμιση αυτή δεν

συνεπάγεται ότι υπάρχει χωρισμός των περιουσιών ακόμη όσο διαρκεί η προθε-

σμία αποποίησης και μέχρι αυτή να παρέλθει, αλλά ότι μπορεί ο οφειλέτης – κλη-

ρονόμος για τα συγκεκριμένα αντικείμενα, τα οποία ανήκουν στην κληρονομιαία

περιουσία που του περιήλθε, να προβάλει την

ένσταση περισκέψεως, αν και εφό-

σον το επιθυμεί.

Σε διαφορετική περίπτωση, μια τέτοια ρύθμιση θα ήταν περιτ-

τή, αφού ακόμα και αν δεν είχε αποδεχθεί ή αποποιηθεί ακόμη την κληρονομία,

θα ήταν έτσι κι αλλιώς αδύνατη η καταδίωξη εκείνου του μέρους της περιουσίας

376. Εύστοχη παρατήρηση του Sarres, ZEV 1992, 216· βλ. όμως και

Βουζίκα

ΝοΒ 1967, 194,

υποσ. 10, που φαίνεται να ταυτίζει το προσωρινό με το αυτοδίκαιο της κληρονομίας.

377. Για τον

Muscheler,

Erbrecht,

§ 19, αρ. 1085, μάλιστα, αυτοδίκαιη κτήση της κληρονομίας

δεν μπορεί να νοηθεί καν χωρίς την αναδρομικότητα στην ανατροπή της συντελεσθεί-

σας, έστω προσωρινής, κτήσης.