ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ

Α΄ Μέρος

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΙΙ. ΔΟΜΗ

Α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση των πυλώνων

1. Η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πυλώνες

Προκειμένου να κατανοηθούν οι ιδιαιτερότητες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, συ-

χνά η θεωρία συνέλαβε πρωτότυπους τρόπους διατύπωσης νομικοπολιτικών φαινο-

μένων. Τέτοια είναι και η θεωρία των πυλώνων η οποία επιχειρεί να περιγράψει τη

συνύπαρξη διαφορετικών επίπεδων ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπου η ενσωμάτωση

(intégration) συνυπάρχει με την διακυβερνητικότητα (intergouvernemantalité), δη-

λαδή η άσκηση υπερθνικών αρμοδιοτήτων με τη διακυβερνητική διαχείριση δημοσί-

ων πραγμάτων από κυρίαρχα κράτη

Η συνθήκη του Μάαστριχτ, στο υπάρχον οικοδόμημα των Ευρωπαϊκών Κοινοτή-

των, προσέθεσε εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην τελευταία περίπτωση υπήρχε

μεν πολιτική βούληση ευρύτερης και βαθύτερης συνεργασίας και συντονισμού των

πολιτικών των κρατών μελών, αλλά όχι ακόμη, τότε, και βούληση υπαγωγής στην κοι-

νοτική εξουσία. Ήταν οι τομείς της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και

ο τομέας της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων.

Έτσι δημιουργήθηκε η κοινοτική Ευρώπη του πρώτου πυλώνα (κοινοτική αρμοδι-

ότητα), του δεύτερου πυλώνα και του τρίτου πυλώνα (ενωσιακή αρμοδιότητα). Ήταν

η Ευρωπαϊκή Ένωση των τριών πυλώνων.

Στα χρόνια που ακολούθησαν το Μάαστριχτ η ιδέα της ευρύτερης και βαθύτερης

συνεργασίας στους δύο αυτούς τομείς (δεύτερο και τρίτο πυλώνα) ωρίμασε και προσέγ-

γισε την κοινοτική μέθοδο. Αυτή την εξέλιξη καταγράφει η συνθήκη του Άμστερνταμ.

Στον τομέα της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας ο απόλυτος

κανόνας της κατά πλειοψηφία λήψης αποφάσεων κάμπτεται με την καθιέρωση νέων

κανόνων αποχής.

Αφ’ ενός, δηλαδή, η αποχή παρόντων ή αντιπροσωπευομένων κρατών μελών δεν

εμποδίζει την λήψη ομόφωνης απόφασης, αφ’ ετέρου δε καθιερώνεται η θετική απο-

χή με την έννοια, ότι ένα κράτος δηλώνει αποχή οπότε δεν υποχρεώνεται να εφαρμό-

σει την απόφαση, αλλά δέχεται ότι η απόφαση δεσμεύει την Ευρωπαϊκή Ένωση, οπό-

τε τα λοιπά κράτη μέλη σέβονται την απόφασή του αυτή και το κράτος της αποχής δε-

σμεύεται να απόσχει από δράσεις αντίθετες με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αν όμως οι θετικές αποχές είναι περισσότερες του ενός τρίτου των ψήφων, η απόφα-

ση δεν υιοθετείται.

Περαιτέρω πρόοδος προς την κατεύθυνση της κοινοτικοποίησης επέρχεται με την

ΣυνθΑ και με τη διεύρυνση των αποφάσεων του Συμβουλίου που λαμβάνονται με ει-

19.

C. Blumann, L. Dubouis

, Droit institutionnel de l’Union européenne, 6η έκδ., εκδ. Litec,

Παρίσι, 2016, σελ. 41 επ.